Ένα άλλο σύνδρομο της Στοκχόλμης - Του Θάνου Ζέλκα

ΕΝΑ ΑΛΛΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΗΣ ΣΤΟΚΧΟΛΜΗΣ-Ο όρος «Σύνδρομο της Στοκχόλμης» καθιερώθηκε από το Σουηδό ψυχίατρο και εγκληματολόγο Nils Bejerot που βοήθησε την αστυνομία κατά τη διάρκεια τής ληστείας τής τράπεζας Sveriges Kreditbank, στο Normalstong της Στοκχόλμης. Αυτή η ταύτιση αποτελεί έναν μηχανισμό άμυνας, που βασίζεται συνήθως ασυνείδητα στην ιδέα ότι ο εγκληματίας δεν θα βλάψει τον αιχμάλωτο εάν αυτός είναι συνεργάσιμος και ακόμη αν τον υποστηρίζει απόλυτα. Ο αιχμάλωτος προσπαθεί να κερδίσει την εύνοια του εγκληματία με σχεδόν παιδαριώδη τρόπο. Ο όμηρος συνήθως αντιλαμβάνεται τις προσπάθειες όσων επιδιώκουν να τον σώσουν, ως ενέργειες που πιθανώς θα τον βλάψουν αντί να επιτύχουν την απελευθέρωσή του.

Κι ενώ το σύνδρομο της Στοκχόλμης αναφέρεται συνήθως σε τρομοκρατικά περιστατικά, εντούτοις πολλά κοινά στοιχεία μπορεί να διαπιστώσει κάποιος στη σχέση της χώρας μας με την περιβόητη Τρόικα. Μπορεί μεν η Τρόικα να μην αποτελείται από τρομοκράτες ή εγκληματίες και η χώρα μας να μη βρίσκεται υπό απειλή όπλων, όμως δεν μπορούμε να πούμε ξεκάθαρα ότι δεν πρόκειται για μια ιδιαίτερη μορφή ομηρίας, λόγω και της βεβαρυμένης οικονομικής κατάστασής μας.

Παρότι επίσης η είσοδος στα μνημόνια έγινε οικειοθελώς από μεριάς της ελληνικής κυβέρνησης ως η συνταγή για τη σωτηρία της οικονομίας της χώρας όπως παρουσιαζόταν, η όλη πορεία από τότε μέχρι σήμερα αποδεικνύει ότι σε αρκετά σημεία χρησιμοποιήθηκε ψυχολογική βία τόσο προς την κυβέρνηση όσο και προς τους πολίτες. Αν όμως παρομοιάσουμε την κυβέρνηση ως το άμεσο θύμα της ομηρίας, καθώς χωρίς τα χρήματα των δόσεων αδυνατεί να καλύψει τις δανειακές της υποχρεώσεις, διαπιστώνουμε ότι εμφανίζει πολλά από τα συμπτώματα του Συνδρόμου της Στοκχόλμης. Ενώ γνωρίζει ότι απέναντί της έχει αδιάλλακτους τεχνοκράτες χωρίς κανένα ψήγμα κοινωνικής ευαισθησίας, νιώθει ότι αν διατρέξει σωστά το πρόγραμμα που της παρουσίασαν θα μας λυπηθούν και κανείς δεν θα πάθει τίποτα, παρόλο που αυτά τα χρόνια όλο και περισσότερες οικογένειες βρέθηκαν κάτω από τα όρια της φτώχειας λόγω της ύφεσης.

Θα μπορούσε να υπάρξει άλλος δρόμος; Μπορεί ναι, μπορεί και όχι. Αυτό θα το κρίνουν οι αναλυτές του μέλλοντος. Αυτή τη στιγμή το λεγόμενο “πρόγραμμα σωτηρίας” φαίνεται ξεκάθαρα πως δεν μπορεί να αποδώσει καρπούς. Το χρέος δεν μειώνεται ενώ η συνεχόμενη ύφεση, αυξάνει την ανεργεία και την κοινωνική ανισότητα. Κι ακόμα και αν έγιναν κάποια σωστά μέτρα, η ουσία χάνεται όταν η κοινωνία λυγά κάτω από τη συνεχόμενη λιτότητα. Το ανησυχητικό είναι πως ούτε στιγμή η Τρόικα δεν έδειξε να κάνει πίσω παρά την αποτυχία και όσο ο υπόλοιπος κόσμος αντιλαμβάνεται την αποτυχία, τόσο αυτή επιμένει στη λάθος συνταγή με κάθε τρόπο γνωρίζοντας πως είναι αυτή που έχει το όπλο στα χέρια.

Από τη μεριά της η κυβέρνηση, προσπαθεί να αποκτήσει ρόλο σ’ αυτή την ιστορία, ενώ στην πραγματικότητα οι πάντες γνωρίζουν ότι της επιβάλλεται σχεδόν ολόκληρη η πολιτική που ακολουθεί. Και τελικά η πίστωση χρόνου που ζητά συνεχώς από τους πολίτες φαίνεται πως δεν έχει κανένα αντίκρισμα.

Στον αντίποδα της ιστορίας δεν μπορεί να πει κάποιος με σιγουριά ότι αλλάζοντας κυβέρνηση θα αλλάξει η στάση της Τρόικα ή θα βελτιωθούν οι οικονομικές συνθήκες δια μαγείας. Ο ένας δρόμος είναι γνωστός και είναι αυτός που διανύουμε. Ο άλλος είναι αυτός της αμφισβήτησης και της από μηδενικής βάσης συζήτηση, που προϋποθέτει όμως αντίληψη του τελματικού χαρακτήρα του προγράμματος από τη μεριά των Ευρωπαίων και την πολιτική βούληση να ξαναοικοδομήσουν την Ευρώπη επί νέων βάσεων. Αυτός ο δρόμος όμως απαιτεί εξίσου σκληρές θυσίες και ακρίβεια ρολογιού στο χειρισμό, πράγμα που δεν ξέρω αν μπορεί το τρέχον πολιτικό προσωπικό να πράξει σε συλλογικό επίπεδο. Σε κάθε περίπτωση οι πολίτες κάποια στιγμή θα ζητήσουν με τη σειρά τους το λογαριασμό και όποιος δε μπορεί να κάνει τη δουλειά θα πηγαίνει αυτομάτως σπίτι του.


--

Από τη στήλη "ΨΙΛΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ" στη ΡΟΔΙΑΚΗ ης Κυριακής