Πολύλακκος: μαρτυρικό χωριό. Η εκπλήρωση του χρέους. Το συναισθηματικό φορτίο.
Θα μου επιτρέψετε να καταθέσω μια προσωπική συναισθηματική διαδρομή και περιπέτεια προς το Μαρτυρικό χωριό. Δεν θα αναφέρω ονόματα για να μην αδικήσω κανέναν ούτε θα αναφερθώ σε γεγονότα παρά μόνο στις εσωτερικές μου ψυχικές διεργασίες.
Μου μοιάζει σαν ιεροσυλία να γράψω για την ολοκλήρωση της διαδρομής της αναγνώρισης του χωριού μας σαν Μαρτυρικό χωριό. Μοιάζει σαν μια απρέπεια να κλείσω αυτό τον κύκλο της δεκαετίας κατά την οποία πάλεψα, παλέψαμε να αποκαταστήσουμε τη θυσία των προγόνων μας, να πείσουμε την πολιτεία να αναγνωρίσει την θυσία τους. Μια θυσία η οποία νίκησε το χρόνο της λήθης και τοποθέτησε την ιστορική και αιωνία μνήμη στο βωμό της Εθνικής διαδρομής.
15 μέρες τώρα, μετά την τοποθέτηση της πινακίδας στην είσοδο του χωριού που μάρτυρα την δικαίωση μας, δε μπορούσα να απαλλαγώ από τη συνήθεια της μάχης για την δικαίωση. Δεν ήθελα να αποχωριστώ μεγάλο κομμάτι του ψυχισμού μου και να πείσω τον εαυτό μου ότι φτάσαμε στο τέρμα. Δικαιώθηκαν και δικαιωθήκαμε.
Ήταν μια διαδρομή 10 χρονών που ήταν όμορφη με αγωνίες, στεναχώριες, διαφωνίες με τους υπεύθυνους, ήταν μια διαδρομή που παρόμοια της περιγράφει στο ποίημα του “Ιθάκη” ο Καβάφης.
«Πάντα στον νου σου να 'χεις την Ιθάκη.
Το φθάσιμον εκεί είν' ο προορισμός σου.
Αλλά μη βιάζεις το ταξίδι διόλου.
Καλύτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει·
και γέρος πια ν' αράξεις στο νησί,
πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο,
μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη.
Η Ιθάκη σ' έδωσε τ' ωραίο ταξίδι.
Χωρίς αυτήν δεν θα 'βγαινες στον δρόμο.
Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια…. ».
Και ναι, χαρήκαμε τη διαδρομή αλλά στις 30 Αυγούστου 2025 χαρήκαμε που φτάσαμε και στην «Ιθάκη».
Αποφασίσαμε το 2015 να ξεκινήσουμε αυτή τη διαδρομή. Επιμείναμε, τη χαρήκαμε. Πιστέψαμε στο δίκιο μας, αλλά κυρίως πιστέψαμε ότι είναι αναγκαιότητα ,ευθύνη και χρέος δικό μας να αναγνωριστεί η θυσία των παππούδων μας, των αδερφών μας, των πατεράδων μας. Ήταν μεγάλο το βάρος που σηκώσαμε αλλά και πολύ μεγάλη η χαρά. Τιμή δόξα και χρέος ήταν η δική μας ευθύνη.
Το 2015 κατασκευάσαμε μνημείο θυσίας προς τιμήν των εκτελεσθέντων συμπατριωτών μας στη θέση “ Φωτνού “. Και δώσαμε τότε, στο πρώτο αντάμωμα θυμάμαι την υπόσχεση ότι θα φτάσουμε μέχρι το τέλος.
Κάθε χρόνο λέγαμε ότι του χρόνου ίσως ολοκληρώσουμε αυτή την προσπάθεια, αλλά δεν τα καταφέρναμε. Πεισμώναμε περισσότερο, σφίγγαμε τις γροθιές μας και σηκωνόμασταν πιο ψηλά, δυναμώναμε περισσότερο και νιώθουμε ότι ΝΑΙ θα πετύχουμε γιατί υπηρετούμε αυτή τη θυσία, υπηρετούμε μια υπόσχεση, υπηρετούμε ένα χρέος. Ενσωματωθήκαμε σε αυτό. Γίναμε ένα μαζί του.
Φτάσαμε 8 Αυγούστου 2025 με το Προεδρικό Διάταγμα 71/8-8-2025 ο ΠΟΛΥΛΑΚΚΟΣ να ενταχθεί στην μεγάλη οικογένεια των Μαρτυρικών χωριών και πόλεων της χώρας μας.
Μεγάλη διάκριση μας έκανε να νιώσουμε ότι είμαστε σε επαφή με το αίμα των προγόνων μας, ότι αγγίζουμε τις πληγές τους.
Τα ναζιστικά στρατεύματα δεν τους εκτέλεσαν, Αιώνιους Ήρωες τους έκαναν. Το αίμα τους πότισε το δέντρο της Εθνικής Αντίστασης, της Λευτεριά της χώρας μας.
Νιώθαμε οτι ζούσαμε τον πόνο και τις στερήσεις των 30 και πλέον οικογενειών του χωριού μας οι οποίες έζησαν τα Μαρτυρικά χρόνια μετά τις εκτελέσεις.
Η 30η Αυγούστου 2025 ήταν ημέρα αναγνώρισης και τιμής όλης αυτής της θυσίας από την πολιτεία.
Πραγματοποιήθηκε μια πολύ συγκινησιακή τελετή. Στην επιμνημόσυνη δέηση παρευρέθηκαν όλες οι δημόσιες αρχές. Ένιωθα ότι βρισκόμουν πάνω σε ένα μαγικό συννεφάκι και δεν ήθελα να κατέβω από εκεί. Δεν πατούσα στο χώμα. Άκουγα τον παππού μου, που δεν τον γνώρισα ποτέ, να μου λέει παραμύθια. Γι’ αυτό και άργησα να γράψω αυτό το κείμενο δεν ήθελα να σταματήσω να νιώθω ότι στερήθηκα. Δεν ήθελα να νιώσω ότι η διαδρομή προς την Ιθάκη τελείωσε.
Δεν είναι ημέρα χαράς και πανηγυρισμού μας είπε ο Δεσπότης μας. Εγώ νιώθω όμως ότι ήταν και μέρα χαράς και μέρα πανηγυρισμού και μέρα ανάτασης, που νιώθεις να απογειώνεσαι, να βρίσκεσαι στον ουρανό κι εκεί να σε αγκαλιάζουν 30 ψυχές και να χάνεσαι στις αγκάλες του.
Είχαμε όμως και “ζωντανούς μάρτυρες” . Είναι αυτοί που έμειναν πίσω και έκαναν ίσως η μεγαλύτερη θυσία, να ανταπεξέλθουν στις «εκτελέσεις της ζωής».
Στην επιμνημόσυνη δέηση έγινε και μια συγκινησιακή κατάθεση στεφάνου που επιστέγασε την ενότητα του χωριού μας, και την πραγματική προσφορά της ενιαίας Εθνικής αντίστασης. Σε μια τέτοια βαρύνουσας σημασίας μέρα, δεν μπορούσα να αποφύγω, και δεν το ήθελα βέβαια, την υποχρέωση να συσχετίσω το Μαρτυρικό χωριό μας με το μαρτύριο των Παλαιστινίων της Γάζας που υφίσταται μια σκληρή και αδίστακτη δολοφονική γενοκτονία με όλα τα χαρακτηριστικά της βαρβαρότητας του 1943.
Στο τέλος της κατάθεσης του στεφανιού δήλωσα ότι
“Σήμερα γιορτάζουμε για το χαρακτηρισμό του χωριού μας σαν Μαρτυρικό, χαρακτηρισμός που απονέμετε λόγω των θυσιών των συμπατριωτών μας από τις γενοκτονίες των ναζιστικών κατοχικών στρατευμάτων την περίοδο 1941-44. Η καρδιά μας όμως και ο νους μας βρίσκεται κοντά στο δοκιμαζόμενο λαό της Γάζας που ζει τον δικό του μαρτυρικό ξεριζωμό».
Στις 30 Αυγούστου ήταν μια χρυσή μέρα με συγκίνηση αλλά και με χαρά ταυτόχρονα.
Το βράδυ ο καιρός έκανε μεγάλες προσπάθειες να μας χαλάσει το γλέντι του Ανταμώματος όμως επιμείναμε και βρήκαμε ένα διάστημα ανάμεσα στη βροχή και γλεντήσαμε όμορφα γλυκά χαρούμενα στην δικιά μας πια “Ιθάκη”.
11.9.2025
Δημήτρης Γάκης
