ΣΠΕΙΡΑΜΕ ΤΟΥΡΙΣΜΟ ΚΑΙ ΘΕΡΙΣΑΜΕ ΑΕΡΑ-Πριν χρόνια σε μια ιδιωτική συζήτηση με παράγοντες του τουρισμού, έθεσα το εξής απλό ερώτημα στους παρευρισκόμενους: Τι θα γίνει αν μια χρονιά δεν έρθουν τουρίστες; Αν για κάποιο λόγο δεν συρρεύσουν τα σύγχρονα καραβάνια, υπάρχει κάτι εναλλακτικό για να ισοσκελίσουμε το πρόβλημα που θα δημιουργηθεί;
Η απάντηση που έδωσαν όλοι ήταν πως δεν υπάρχει κανένα τέτοιο ενδεχόμενο, δηλαδή να μην έρθει ούτε ένας τουρίστας. Ο τόπος μας, ο ευλογημένος, ο προικισμένος με όλες τις ομορφιές, τραβάει τους τουρίστες σαν μαγνήτης και πως ό,τι κι αν συμβεί θα έρχονται και θα ξαναέρχονται. Επέμεινα στην ερώτηση και είπα ότι δεν μιλάω για κανονικές συνθήκες. Τι θα κάνουμε σε εκείνο το ενδεχόμενο που δεν θα έρθει ούτε αποδημητικό πουλί. Θα αντέξουμε οικονομικά μια τέτοια κατάσταση;
Επέμειναν στην αρχική τους απάντηση. Δεν υπάρχει κανένα τέτοιο ενδεχόμενο και ότι καλό είναι να μη σκεφτόμαστε τόσο αρνητικά. Όλοι οι παράγοντες φροντίζουν με τις ενέργειες τους να έχουμε τουρισμό κάθε χρόνο και ότι αυτό είναι το γρανάζι που κινεί την οικονομία μας, οπότε κανείς δεν θέλει να σταματήσει να δουλεύει.
Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι που ακούγονται τα κλισέ του τύπου “όταν οι άνθρωποι κάνουν σχέδια, ο Θεός γελάει”. Στη δική μας περίπτωση όμως δεν έχει να κάνει με μεταφυσική. Έχει να κάνει με το σχεδιασμό και το επιχειρείν σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης καθώς και με την προνοητικότητα να προλαβαίνουμε τις εξελίξεις πριν γίνουν πραγματικά δυσάρεστες.
Θα μπορούσα αυτή τη στιγμή να υιοθετήσω το γνωστό γονικό πρότυπο που λέει στο παιδί του “στα λεγα εγώ” μετά από το λάθος του, αλλά δεν νομίζω ότι εξυπηρετεί κάτι στην παρούσα φάση. Δυστυχώς ο φόβος μου επιβεβαιώθηκε σε λιγότερο από δέκα χρόνια από εκείνη τη συνάντηση. Η άγνωστη αιτία που δεν ήρθαν οι τουρίστες, δεν ήταν γιατί ξαφνικά μίσησαν την Ελλάδα αλλά λόγω της παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης.
Το ενδεχόμενο υπήρχε. Όπως το φανταζόμουν εγώ, ενδεχόμενα να το είχαν φανταστεί και άλλοι. Το θέμα είναι ότι κανείς δεν φρόντισε να υπάρχει μια εναλλακτική. Ο Τουρισμός έφερνε το χρήμα και εκεί ρίξαμε όλες μας τις δυνάμεις. Η γνωστή σε όλους τακτική της μονοκαλλιέργειας. Αφού αυτό πουλάει γιατί να ψάξουμε για κάτι καινούριο;
Για πολλά χρόνια είχαμε την ευκαιρία να αναπτύξουμε παράλληλα κι άλλους κλάδους της οικονομίας και της γνώσης, ώστε σήμερα να είμασταν στην προνομιακή θέση να πουλάμε τεχνογνωσία. Εγκληματικά αφήσαμε ανεκμετάλλευτες όλες τις ευκαιρίες που μας δόθηκαν απλόχερα. Ακόμα κι όταν όλα τα φώτα ήταν στραμμένα πάνω μας, εμείς προτιμήσαμε να διαφημίσουμε τις παραλίες για να έρθουν τουρίστες. Δεν δώσαμε καμία έμφαση στο έμψυχο δυναμικό μας.
Αν η ζωή λειτουργεί όπως η φύση ακολουθώντας ημιτονοειδή πορεία, τότε βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή στην καθοδική μας φάση. Πιθανόν να πιάσαμε πάτο, δηλαδή το ελάχιστο σημείο. Αν πιάσαμε πάτο τότε μπορούμε από εδώ και πέρα να είμαστε αισιόδοξοι, αφού πλέον μόνο ανοδική μπορεί να είναι η πορεία. Τι γίνεται όμως αν δεν είναι αυτό το κατώτερο σημείο;
Η χρονιά που διανύουμε είναι η δεύτερη που ο Τουρισμός δεν θα μας δώσει “τον άρτον ημών τον επιούσιον”. Δεν μπορώ να γνωρίζω αν θα είναι η τελευταία. Σίγουρα όμως η ζημιά που έχει προκληθεί είναι ανυπολόγιστη και θα χρειαστούν αρκετά χρόνια για την ανάκαμψη. Το ερώτημα είναι όμως αν από αυτή τη δοκιμασία μάθαμε κάτι.
Αν όντως πήραμε ένα καλό μάθημα, είναι μια τελευταία ευκαιρία να αναθεωρήσουμε ποιο είναι το γρανάζι που κινεί την ελληνική οικονομία. Μήπως ο Τουρισμός δεν είναι το κεντρικό αλλά απλά ένα μεγάλο γρανάζι που μεταδίδει την κίνηση άλλων πιο μικρών δίπλα του; Μήπως τελικά αν επενδύσουμε περισσότερο στα μικρά, στο εγγύς μέλλον θα αποδώσει καλύτερα και το μεγάλο; Μήπως αυτά τα μικρά θα λειτουργήσουν ως κυματοθραύστης μιας μελλοντικής κρίσης; Απλά ερωτήματα ζητούν απαντήσεις.
--
Από τη στήλη "ΨΙΛΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ" στη ΡΟΔΙΑΚΗ της Κυριακής
