ΟΛΙΣΘΗΡΟ ΟΔΟΣΤΡΩΜΑ-Είναι αμέτρητες οι φορές που το ερώτημα μέχρι που φθάνουν τα όρια της ελευθερίας των μέσων έχει απασχολήσει την κοινή γνώμη. Άλλες τόσες είναι και εκείνες που απασχόλησε το ερώτημα μέχρι που φθάνουν τα όρια της σάτιρας και από ποιο σημείο και μετά μετατρέπεται σε φθηνή προπαγάνδα.
Τις τελευταίες ημέρες τα βιώσαμε και τα δύο στον υπερθετικό βαθμό τους. Από τη μια ο θάνατος γνωστού λαϊκού τραγουδιστή πυροδότησε έναν ασύλληπτο καννιβαλισμό όλων των μέσων που δεν σεβάστηκαν σχεδόν τίποτα πάνω στο κυνήγι της τηλεθέασης και της αναγνωσιμότητας. Δε σεβάστηκαν καν το αναφαίρετο δικαίωμα των συγγενών και φίλων να πενθήσουν τον άνθρωπό τους μακριά από κάμερες και μικρόφωνα. Αυτό ίσως και να αποτελεί μια από τις πιο μελανές στιγμές των ηλεκτρονικών μέσων μαζικής ενημέρωσης κι αν διαθέτουν τα στοιχειώδη αντανακλαστικά οφείλουν μέσα στις επόμενες ημέρες να ζητήσουν μια μεγάλη συγνώμη.
Από την άλλη μια άστοχη δήλωση γνωστού επίσης κωμικού για το Γερμανό υπουργό οικονομικών, που ενώ ήθελε να θίξει την αδιαλαξία του ως πολιτικό τελικά απέδωσε τη στάση του στην αναπηρία του, ήταν αρκετή για να ξεσηκώσει δικαιολογημένα όλο το κίνημα των ατόμων με ειδικές ανάγκες εναντίον του. Κι ενώ προσπάθησε να ανασκευάσει και ζήτησε δημόσια συγνώμη αυτό φαίνεται πως δεν ήταν αρκετό για να ηρεμήσει τα πνεύματα.
Υπάρχει ένα ρητό των αρχαίων που λέει ότι για να καταλάβεις την ποιότητα ενός ατόμου δώστου εξουσία και αξιώματα (αρχή άνδρα δείκνυσι). Καθώς τα μέσα ενημέρωσης έχουν γίνει η τέταρτη μορφή εξουσίας, είναι προφανές ότι οι λειτουργοί τους μαστίζονται από τις ίδιες παθογένειες που πλήτουν και τις άλλες τρεις. Η ματαιοδοξία, η διαφθορά, η κατάχρηση της εξουσίας υπάρχουν (σε άλλες φυσικά αναλογίες αλλά υπάρχουν) και στις τέσσερις μορφές εξουσίας και αυτό γιατί στο κέντρο των εξουσιών βρίσκεται ο άνθρωπος και όχι κάποια υπέρτατη δύναμη.
Τα μέσα ενημέρωσης όμως ως μια σχεδόν αχαρτογράφητη μορφή εξουσίας, χωρίς τα αυστηρά νομικά πλαίσια που έχουν οι άλλες τρεις, μπορούν πολύ εύκολα να παρεκτραπούν και μάλιστα αυτή τους η παρεκτροπή να θεωρηθεί ότι έγινε νομότυπα. Αν συνυπολογίσουμε ότι είναι και η μοναδική μορφή εξουσίας που έχει άμεση επαφή με τους πολίτες, τότε καταλαβαίνουμε πόσο επικίνδυνη μπορεί να γίνει αν πέσει σε λάθος χέρια.
Κατά καιρούς έχουμε γίνει μάρτυρες πολύ άσχημων στιγμών, κυρίως της τηλεόρασης. Σίγουρα δεν έχουμε φθάσει στα επίπεδα της αμερικανικής τηλεόρασης που όλο και ανακαλύπτει νέους πυθμένες για να ξύσει, όμως και εδώ έχουν διαπραχθεί σοβαρά ατοπήματα και αυτό διότι ο ανταγωνισμός είναι αδυσώπητος. Όσο μάλιστα η διαφημιστική πίττα μικραίνει τόσο πιο ανελέητο θα γίνεται το κυνήγι της τηλεθέασης.
Προφανώς ο καθένας από εμάς έχει την επιλογή στα χέρια του. Μπορεί να δώσει δύναμη ή να την αφαιρέσει με την ίδια ευκολία στους “τηλεαστέρες”. Αν όμως κρίνουμε από τη δημοφιλία κάποιων προγραμμάτων, φαίνεται πως δεν είναι τυχαία η κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε ως χώρα. Συγκρίνοντας την ευκολία με την οποία ένα μεγάλο ποσοστό τηλεθεατών αναδεικνύει σε ήρωες κάποιους τυχάρπαστους αριβίστες με τα κριτήρια τα οποία ένα μεγάλο ποσοστό πολιτών επιλέγει τους εκπροσώπους, διαπιστώνουμε πως δεν υπάρχουν τεράστιες διαφορές.
Η κουλτούρα ενός λαού αποτυπώνεται σε κάθε μορφή έκφρασής του. Κάποτε ο λαός σιγοψιθύριζε στην καθημερινότητά του στίχους του Ελύτη, του Σεφέρη και των άλλων μεγάλων ποιητών. Σήμερα βαπτίζει στίχους κάποιες λέξεις ατάκτως ερριμένες που βρέθηκαν μαζί για να παράγουν ένα σουξέ. Σημεία των καιρών και της ολισθηρότητας του δρόμου που διανύουμε.
--
Από τη στήλη "ΨΙΛΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ" στη ΡΟΔΙΑΚΗ της Κυριακής
