To φαινόμενο που απασχολεί την επικαιρότητα τις τελευταίες ημέρες είναι η έκρηξη βίας σε δυο κεντρικά πανεπιστήμια της χώρας. Κάτι που φυσικά δεν είναι ασύνδετο με την όλη κατάσταση που επικρατεί στην κοινωνία. Ένα πολύπλοκο φαινόμενο που απαρτίζεται από διάφορους παράγοντες, που το τροφοδοτούν και το πυροδοτούν άλλοτε ήπια και άλλοτε καταλυτικά.
Εκ πρώτης, η βία δεν μπορεί να διαχωρίζεται και να κατηγοριοποιείται ανάλογα με τον χώρο στον οποίο εκδηλώνεται. Δεν είναι άλλη η βία των πανεπιστημίων και άλλη αυτή που συμβαίνει στα γήπεδα, στις διαδηλώσεις και στους χώρους εργασίας. Μπορεί να αλλάζει μορφή αλλά επί της ουσίας είναι ένα φαινόμενο που προκαλεί έντονο προβληματισμό.
Οι πιο βίαιες εξάρσεις, σύμφωνα με τους κοινωνιολόγους, συμβαίνουν σε περιόδους οικονομικής αβεβαιότητας. Σοβαρά προβλήματα που σχετίζονται με την ανεργία, τις οικονομικές δυσχέρειες, την έλλειψη οράματος και προοπτικής δημιουργούν ένα έντονο κλίμα απογοήτευσης. Η απογοήτευση μετατρέπεται πολύ εύκολα σε οργή όταν συντονίζεται μεταξύ διαφόρων κοινωνικών ομάδων. Έτσι η βία φαίνεται να λειτουργεί ως μοχλός πίεσης και διεκδίκησης για όσους θεωρούν ότι αδικούνται.
Η δυναμική αυτή ενισχύεται τόσο από ένα θολό πολιτικό τοπίο, το οποίο δεν μπορεί να ανταποκριθεί με αξιώσεις απέναντι στα αιτήματα των πολιτών του, αλλά και από τα κοινωνικά δίκτυα. Μάλιστα διαμέσου των κοινωνικών δικτύων, εντοπίζεται η δύναμη της μάζας, ακόμα κι αν είναι ψηφιακή, καθώς και η επιβράβευση βίαιων γεγονότων που στρέφονται εναντίον του συστήματος.
Υπάρχει φυσικά και μια μερίδα που μέσα από τα ξεσπάσματα βίας μπορεί να επιτύχει διαφορετικούς σκοπούς από εκείνους της ευρύτερης πλειοψηφίας. Στην πραγματικότητα έτσι “κλείνει το μάτι” σε παραβατικές συμπεριφορές που οδηγούν στο χάος, ώστε να πληγεί η εκάστοτε κυβέρνηση. Αυτό βέβαια έχει παρατηρηθεί σε όλο το πολιτικό φάσμα. Όταν είναι στην αντιπολίτευση τα κόμματα μεταφράζουν αλλιώς την κοινωνική οργή και όταν είναι στην εξουσία εντελώς διαφορετικά.
Τις πταίει τελικά για τη βία; Το ερώτημα παραμένει διαχρονικό. Η πιο απλή και εκλογικευμένη απάντηση είναι το έλλειμμα παιδείας που υπάρχει στη χώρα. Έλλειμμα που εντοπίζεται σχεδόν παντού. Από τα σχολεία μέχρι τις παραλίες. Είμαστε ένας λαός απείθαρχος, σχεδόν κακομαθημένος, με κυβερνήσεις διαχρονικά που αρνούνται πεισματικά να επιβάλλουν το νόμο προκειμένου να μην χάσουν τις πολιτικές τους πελατείες.
Ο βανδαλισμός για παράδειγμα που στη χώρα μας λογίζεται ως αντικαθεστωτική πράξη, ουδεμία σχέση έχει με την αναρχική ιδεολογία, όπως διατυπώνεται από τον Πεσόα. Κι όμως ένα μεγάλο ποσοστό των πολιτών βανδαλίζουν λίγο ή πολύ την δημόσια περιουσία. Δεν είναι οι “αντιδραστικοί” μόνο που γράφουν συνθήματα στα δημόσια κτήρια. Είναι και εκείνοι που πετάνε το σκουπίδι κάτω, εκείνοι που καταστρέφουν τον κάδο, εκείνοι που αφήνουν τα αγάλματα να καταστραφούν, τους διάφορους δημόσιους χώρους να μοιάζουν με χωματερές και φυσικά όλοι εμείς, που με τη σκέψη ότι δεν θα σώσουμε τον κόσμο αδιαφορούμε προκλητικά.
Η βία βρίσκεται κρυμμένη μέσα στα σπίτια μας. “Αναδύεται” από την τηλεόραση και το διαδίκτυο, μπερδεύεται με τη λεκτική κακοποίηση, ενισχύεται όταν εξαιτίας των δικών μας αποτυχημένων προσδοκιών ξεσπά στα παιδιά, στους συντρόφους και στους φίλους μας. Όλη μας την κουβαλάμε λίγο ως πολύ πάνω μας με τις παραστάσεις που έχουμε αποτυπωμένες στον ψυχισμό μας.
Υπάρχει στα σχολεία σε διάφορες μορφές, αλλά θεωρούμε μάλλον πολυτέλεια να έχουμε ειδικούς στα σχολεία που να μελετούν διάφορες συμπεριφορές και να κατευθύνουν τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι με τη σειρά τους χρειάζονται σε πολλές περιπτώσεις υποστήριξη.
Η βία γεννιέται στα σπίτια και εκπαιδεύεται στα σχολεία. Δεν εμφανίζεται ξαφνικά στα πανεπιστήμια και στα γήπεδα. Ας καταλάβουμε κάποτε ότι χάνουμε συνεχώς τις μάχες στο κοινωνικό πεδίο, επειδή προσπαθούμε να καταστείλουμε τις συνέπειες και όχι να προλάβουμε τις αιτίες.
Από τη στήλη "ΨΙΛΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ" στη ΡΟΔΙΑΚΗ
