Όταν η "Κασσιανή" δεν τα βρήκε με τη Κάρπαθο - Του Μανώλη Δημελλά

φωτογραφία της Καλλιόπης Μαλλόφτη-Το αόρατο δίχτυ των υπολογιστών που μας έχει σκεπάσει, έχει κάνει ένα σπουδαίο καλό, και δεν είναι άλλο από την ταυτόχρονη μετάδοση ειδήσεων, που άλλοτε θα ήθελαν τόσες πολλές μέρες, και μέχρι τότε θα έφταναν στα αυτιά μας ξινισμένες.
Σήμερα φοράς το ψηφιακό σου πυτζαμάκι και βυθίζεσαι. Μαθαίνεις νέα, αδιάφορες και ενδιαφέρουσες πληροφορίες και φυσικά κλουθούν στο κατόπι σου ένα σωρό από πιπεράτες άχρηστες τρολιές, που εύκολα διδάσκεσαι να αποφεύγεις.
Πρόσφατα όλοι εμείς που το ριζικό μας έφερε να κατοικούμε μακριά από τη Κάρπαθο αλλά και τη Κάσο, παρακολουθήσαμε τον αναγκαστικό αποκλεισμό των νησιών, αφού το βαπόρι της επιδοτούμενης άγονης γραμμής, το Πρέβελη, παρέμεινε δεμένο στο λιμάνι της Ρόδου και περίμενε, λένε οι επίσημες γλώσσες, να λυθούν "γραφειοκρατικές" διαδικασίες και να να πέσουν οι υπογραφές και τα χρήματα από την επιδότηση.
Αν και παραμένει άξιο απορίας, τι ακριβώς έκαναν οι υπεύθυνοι, υπουργοί και παρα αυτών εργαζόμενοι, στο υπουργείο εμπ. Ναυτιλίας και γιατί το μπαλάκι πετάχτηκε ξαφνικά στο υπ. Οικονομικών, δεν θα σταθώ στο θέμα άγονων γραμμών, που από τη γέννηση του έχει σφάλματα και μπάζει αλμυρά νερά από παντού.
Θα ταξιδέψουμε 94 χρόνια πίσω, θα ρίξουμε ανεμόσκαλα στο καλοκαίρι του 1923, όταν δύο φιλόδοξοι ναυτικοί, οι Κασιώτες αδελφοί Σαμπουνιάρη, αγόρασαν ένα βαποράκι και αποφάσισαν να συνδέσουν την Αίγυπτο, τα Δωδεκάνησα και τον Πειραιά.
Μέχρι τότε η Κάρπαθος βολευόταν κυρίως με ιστιοφόρα, τα πλοία των: Νικολάου Πιττά, Εμμανουήλ Παναγιώτου, Εμμανουήλ Κ. Λάμπρου, Πιπίνου Πιπίνου, Γεώργιου Πιπίνου, Νικίτα Καποτά Εμμανουήλ Κανάκη, Χαρίδημου Αλεξανδρίδου.
Τα πλοία αυτά φόρτωναν καμμιά σαρανταριά επιβάτες, τα αναγκαία εμπορεύματα και ξεκινούσαν για ένα άβολο και πολλές φορές μακρύ ταξίδι. Ωστόσο τα σκαριά αυτά, αλλά και οι καπεταναίοι τους, ήταν καθαροί άνθρωποι, σπάνια "πουλούσαν" τους νησιώτες και μαζί τους θαλασσοπνίγονταν.
Σε ένα κόσμο που αυξάνεται, ψάχνει για ταχύτητα, άνεση και ευρωπαϊκά κομφόρ, η μοίρα τέτοιων μικρών σκαφών, ήταν προγραμμένη. Κι αν μερικά μεγάλα ατμόπλοια περνούσαν από τα μικρά νησιά της Δωδεκανήσου, αυτό συνέβαινε κυρίως τα καλοκαίρια, όσο για τους χειμώνες δεν υπήρχε τιμιότητα και αξιοπιστία, έτσι οι νησιώτες εξακολουθούσαν να εμπιστεύονται τα πανιά από τα ξύλινα σκαριά, αφού είχαν ελπίδα στο σκαμένο πρόσωπο και τα χαρακωμένα από την αλμύρα χέρια-κουπιά, των δικών τους ναυτικών.
Την Άνοιξη του 1923, στις 13 Μαϊου, έκανε την παρθενική της άφιξη στη Κάσο. Ήταν το καλοτάξιδο βαπόρι, περίπου 800 τόνων, η Κασσιανή. Μια νησιωτοπούλα, άλλωστε την πρόδιδε το όνομα της.
Ποια ήταν η Κασσιανή;
Η Αγία Κασσιανή, ή Κασσία, ή Ικασία, γεννήθηκε γύρο στα 805 με 815 μ.Χ. στην Κωνσταντινούπολη από ευγενείς γονείς και το πιθανότερο είναι ότι η οικογένεια της καταγόταν από την Κάσο, για αυτό και το όνομά του κοριτσιού!
Η Αγία Κασσιανή λοιπόν ήταν μοναχοκόρη και ξεχώριζε για την εξυπνάδα της αλλά και για την εξαιρετική ομορφιά της. Όταν ο αυτοκράτορας Θεόφιλος θέλησε να παντρευτεί, οργάνωσε μια δεξίωση στη μεγαλοπρεπή αίθουσα των ανακτόρων του, που λεγόταν «τρίκλινο του μαργαρίτου».
Εκείνα τα χρόνια ο μισογυνισμός πήγαινε σύννεφο, έτσι και ο βασιλιάς κάλεσε τις δώδεκα ομορφότερες, έκανε κάτι σαν "καλλιστεία" και η καλύτερη θα γινόταν γυναίκα του. Όπως λέει η παράδοση όποια επέλεγε για σύζυγο, θα της έδινε ένα χρυσό μήλο.
Ο Θεόφιλος εντυπωσιάστηκε αμέσως από την ομορφιά της Κασσιανής και ζύγωσε κοντά της. Ήθελε να δοκιμάσει όμως και την ευφυΐα της, γι' αυτό, πριν της δώσει το χρυσό μήλο, αστειευόμενος της είπε: «Από τη γυναίκα βέβαια πηγάζουν όλα τα κακά», εννοώντας το παράπτωμα της Εύας. Η Κασσιανή δεν έχασε χρόνο, του απάντησε: «αλλά κι' από τη γυναίκα πηγάζουν όλα τα καλά» εννοώντας την Παναγία.
Ο Θεόφιλος όμως δυσαρεστήθηκε, μάλλον θορυβήθηκε και τρόμαξε, μήπως είναι ανώτερή του στην ευφυΐα, πράγμα που δεν ήθελε και έτσι την προσπέρασε, δίνοντας το χρυσό μήλο στη ταπεινή Θεοδώρα (έτσι τουλάχιστον θα του φάνηκε και τον έπεισε).
Μετά από αυτό, η Κασσιανή θέλησε να αποσυρθεί από την κοσμική ζωή και να αφιερώσει τη ζωή της στον Κύριο, μάλιστα δύο φορές συνελήφθηκε και μαστιγώθηκε, γιατί τιμούσε και προσκυνούσε τις εικόνες. Μετά από 13 χρόνια ο εικονομάχος Θεόφιλος πέθανε και η αυτοκράτειρα Θεοδώρα αποκατέστησε την Ορθοδοξία. Τότε η Κασσιανή ίδρυσε δικό της μοναστήρι στο Ξερόλοφο, στο λόφο του Εβδόμου της πρωτεύουσας, που ονομάστηκε «τα Κασσίας». Εκεί ανέλαβε την ηγουμενία με τις προτροπές και την πνευματική καθοδήγηση του Αγίου Θεοδώρου του Στουδίτου (αλληλογραφούσαν και αλληλοβοηθούνταν κατά τα χρόνια της εικονομαχίας αλλά και στη συνέχεια).
Η ποιήτρια Κασσιανή τολμούσε να λέει τα πράγματα με τ' όνομά τους: «Μισώ τον μοιχόν, όταν κρίνει τον πόρνον», ενώ κάπου αλλού γράφει: «Μισώ την σιωπήν, ότε καιρός του λέγειν».
Αφήνουμε πίσω την «Η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή...», την Αγία της Μεγάλης Τρίτης, και επιστρέφουμε στους Αδελφούς Σαμπουνιάρη και στο 1923, ετούτοι οι κασιώτες ναυτικοί παρακολουθούν τη μετανάστευση των υπόλοιπων κασιωτών στο Σουέζ, η αναγκαία καλοκαιρινή ολιγοήμερη επιστροφή των Κονζέδων (αδειούχοι εργαζόμενοι) στα πατρογονικά, θα τους κάνει να αγοράσουν το σχεδόν ενός τόνου ατμόπλοιο, και να το δρομολογήσουν για το Φρύ της Κάσου, αλλά και τον Πειραιά.
Ήταν αληθινοί πατριώτες, δεν ξέχασαν την Κάρπαθο, που μέχρι τότε έβλεπε τα ατμόπλοια σαν φαντάσματα, αφού δεν είχαν ξεκαθαρισμένα δρομολόγια και οι ξένοι ιδιοκτήτες τους ενώ δούλευαν τους καλοκαιρινούς μήνες, μόλις έπιανε ο χειμώνας και σα να έπεφτε περονόσπορος στη θάλασσα, αφού τα σιδερένια βαπόρια απέφευγαν το πέρασμα από το καρπάθιο πέλαγος.
Σύμφωνα με την Δωδεκανησιακή Αυγή, πρώτος ο κασιώτης επιχειρηματίας Μιχάλης Πουσουνάκης, έγινε ο μεσολαβητής για βρεθούν χρήματα και το βαπόρι Κασσιανή να μεταβιβαστεί και να περάσει σε πολυμετοχικά χέρια με την επιθυμία των πρώτων ιδιοκτητών του.
Για την Κάρπαθο μια επιτροπή από τους: Θεοχάρη Σακελλαρίδη (πρόεδρο), Πέρρο Σταυράκη, Χατζημανώλη Μάλτα, Ιωάννη Καραϊτιανό, μαζί με τον εκδότη της εφημ. Αυγή της Δωδεκανήσου, Μιλτιάδη Παπαμανώλη, ξεκίνησαν την προσπάθεια. Ήθελαν να ενημερώσουν, αλλά και να πείσουν τους Καρπάθιους, για να βάλουν βαθιά το χέρι στη τσέπη και να συμμετέχουν στην αγορά του πλοίου. Υποσχέθηκαν σταθερή ακτοπλοϊκή σύνδεση αλλά και κέρδη!
Η πρώτη κοστολόγηση έφτασε τις 4.500 αιγυπτιακές λίρες, και με σκέψη για την έκδοση 1100 μετοχών, το κόστος για την αγορά της κάθε μιας μετοχής θα έφτανε τις 4 αιγυπτιακές λίρες, μάλιστα τα χρήματα συμφωνήθηκε να δοθούν σε 2 ή 3 δόσεις.
Όλο το χειμώνα του 1923, και οι τοπικές εφημερίδες αρθρογραφούσαν για την προοπτική της μεγαλειώδους αγορά και τη πιθανότητα η "Κασσιανή" να γίνει πλοίο εταιρίας λαϊκής βάσης, ενώ το ίδιο, το ατμόπλοιο πάλευε, και τις περισσότερες φορές κατάφερνε να σταθεί έξω από το λιμάνι και με λάτζες να ξεφορτώσει τους Καρπάθιους επιβάτες.
Η πρώτη προσπάθεια για σταθερή σύνδεση από εταιρία λαϊκής βάσης με χρήματα των Κασιωτο-καρπάθιων έπεσε στο κενό, απέτυχε.
Οι αδελφοί Σαμπουνιάρη σιγά-σιγά έκοψαν τα δρομολόγια και μόλις λίγα χρόνια αργότερα πούλησαν το πλοίο, ενώ η ακτοπλοϊκή σύνδεση συνέχισε να εξυπηρετείτε κυρίως από τα ντόπια ιστιοφόρα, ενώ, όπως πάντα τα καλοκαίρια, έκαναν τη εμφάνιση τους σιδερένια σκαριά, που κοιτούσαν πρώτα από όλα να γεμίσει το πορτοφόλι ο ιδιοκτήτης τους. Εξαίρεση ένα άλλο κασιώτικο βαπόρι, το "Κάϊρο" των αδελφών Εμίρη, που με καπετάνιο τον Γιάννη Μανωλακάκη, εξυπηρέτησε τη γραμμή.
Αν κάτι διδάσκει η ιστορία της "καλοθάλασσης" Κασσιανής, δεν είναι η αποτυχία της αγοράς του πλοίου, αυτή μάλλον ήταν δεδομένη, αφού οι προκομένοι Καρπάθιοι δεν έχουν στο αίμα τους θαλασσινές επενδύσεις, αλλά επιλέγουν περισσότερο στέρεα εδάφη, διαλέγουν γερά μπετά και σίδερα, για να σηκώσουν ψηλά τα καλιμέντα τους. Όμως το παράδειγμα των Κασίων αδελφών Σαμπουνιάρη (και των υπολοίπων καπεταναίων και ιδιοκτητών εκείνων των ιστιοφόρων), δείχνει ότι μόνο αληθινοί πατριώτες, μπορούν να "δουν" το πρόβλημα της ακτοπλοϊκής σύνδεσης των απομακρυσμένων τόπων, και έπειτα στα σίγουρα θα ακολουθήσουν οι αληθινές λύσεις.
Όσες φορές το ζήτημα έγινε αντικείμενο μακρόπνοου σχεδιασμού και μεγάλων οικονομοτεχνικών προγραμμάτων, όλοι εμείς, αληθινοί άνθρωποι και όχι μελάνια και αριθμοί, ξεμείναμε, αρρωστήσαμε ψυχικά και σωματικά, από την αναμονή πάνω στα λιμάνια.
Τα λόγια και οι προτάσεις είναι εύκολες από τα γραφεία και την ασφάλεια των μεγάλων πόλεων, αντίθετα οι θαλασσινοί δρόμοι θέλουν αντριοσύνη, απαιτούν ναυτοσύνη, τόσο από τους καπεταναίους όσο και από όλους εκείνους που κουμαντάρουν και αποφασίζουν, για την τύχη και τις ζωές των νησιωτών.