Στην καρδιά της ελληνικής υπαίθρου, εκεί που το χώμα δεν είναι απλά ενασχόληση αλλά εργαλείο επιβίωσης, ένας κρατικός οργανισμός είχε μια ιερή αποστολή: να στηρίζει το μόχθο των ανθρώπων της γης. Να διανέμει δίκαια, με καθαρούς κανόνες, τους ευρωπαϊκούς πόρους σε εκείνους που κρατούν ακόμα, κόντρα στον καιρό, ζωντανή την πρωτογενή παραγωγή. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ υπήρξε, στα χαρτιά τουλάχιστον, ο θεματοφύλακας αυτής της αποστολής. Όμως, η πρόσφατη αποκάλυψη του σκανδάλου μάς φέρνει αντιμέτωπους με ένα παλιό και γνώριμο πρόσωπο της εξουσίας. Τη διαφθορά, που επιμένει να επιστρέφει κάθε φορά πιο αλαζονική.
Και όχι οποιαδήποτε διαφθορά. Πρόκειται για ένα δίκτυο που φαίνεται να λειτούργησε μεθοδικά, αξιοποιώντας θεσμικά κενά, σιωπές, παραλείψεις. Δημιουργήθηκαν ψευδείς δικαιούχοι, διοχετεύτηκαν κονδύλια σε ημέτερους, στήθηκαν μηχανισμοί μεταφοράς χρημάτων με τρόπο που παραπέμπει σε οργανωμένο σχέδιο και όχι απλώς σε “κακές πρακτικές”, όπως υποστηρίζει η ηγεσία του Υπουργείου Γεωργίας. Το χειρότερο όμως δεν είναι η απάτη καθαυτή. Είναι η αναλγησία με την οποία διαπράχθηκε.
Πώς φτάνει κανείς στο σημείο να κλέβει όχι απλώς το κράτος, αλλά τον αγρότη; Τον μικροκαλλιεργητή που ζει με λίγα στρέμματα, τον κτηνοτρόφο που κοιμάται δίπλα στα ζώα του, τον νέο που παλεύει να μείνει στον τόπο του; Η απάντηση είναι πιο σύνθετη απ’ όσο φαίνεται. Γιατί η υπόθεση δεν είναι ένα ποινικό ζήτημα. Είναι θεσμική και βαθιά ηθική. Είναι η αποσύνθεση της έννοιας της δημόσιας ευθύνης.
Ο κρατικός μηχανισμός δεν είναι ένα αόρατο τέρας. Είναι πρόσωπα, αποφάσεις, ευθύνες. Είναι η αθόρυβη γραφειοκρατία που γίνεται θορυβώδης όταν την ξεσκεπάσεις. Είναι η αλαζονεία της ατιμωρησίας που γίνεται κανόνας. Και είναι πάνω απ’ όλα εκείνη η βαθιά ριζωμένη νοοτροπία του “δικού μας παιδιού”, που καταπνίγει τη δικαιοσύνη.
Σε αυτή τη χώρα έχουμε μάθει να ζούμε με τα σκάνδαλα όπως τις καιρικές συνθήκες. Ξεσπάνε σαν μπόρες που μας πλημμυρίζουν και ύστερα υποχωρούν, αφήνοντας μια πρόσκαιρη αίσθηση οργής, μέχρι να ξεχαστούν κι αυτές. Αλλά η φθορά της εμπιστοσύνης δεν εξατμίζεται εύκολα. Όταν ένας θεσμός όπως ο ΟΠΕΚΕΠΕ, ο οποίος διαχειρίζεται ελπίδες και όχι μόνο χρήμα, αποτυγχάνει, τότε το τίμημα δεν είναι απλώς λογιστικό. Είναι υπαρξιακό. Γιατί ποιο είναι το μέλλον της χώρας όταν προδίδει εκείνους που παράγουν τον πραγματικό της πλούτο;
Το να αποδοθούν ευθύνες είναι το λιγότερο. Κάποια στιγμή χρειάζεται να αλλάξει ο τρόπος που νοούμε το κράτος. Όχι ως λάφυρο, αλλά ως την κοινή μας περιουσία. Όχι ως εργαλείο εξουσίας, αλλά ως μηχανισμό δικαιοσύνης. Ο πραγματικός εκσυγχρονισμός δεν έρχεται με ψηφιοποίηση, με εκσυγχρονισμούς και τεχνητή νοημοσύνη. Έρχεται με συνείδηση. Με την άρνηση στη διαφθορά. Με την αντίληψη ότι μια θέση αποτελεί εύθυνη και όχι ευκαιρία.
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ απέτυχε. Και μαζί του απέτυχε κι ένα ολόκληρο σύστημα που είχε ως ισχυρότερο του επιχείρημα τη δομική αλλαγή του κράτους, την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας και την πάταξη της διαφθοράς. Πρόδωσαν την εμπιστοσύνη μας αυτοί οι οποίοι κλήθηκαν να την προστατέψουν, να τηρήσουν τον νόμο, να προλάβουν τη σήψη και να σταματήσουν τον κατήφορο προτού παρασύρει τη χώρα μαζί.
Το τίμημα αυτού του σκανδάλου θα το πληρώσουμε όλοι, κι ας μην τα φάγαμε μαζί όπως υποστήριζε ένας πρώην υπουργός. Θα το αντέξουμε και αυτό το χτύπημα, όχι γιατί πρόκειται να διορθωθεί αυτό το χαοτικό σύμπλεγμα που ονομάζεται κράτος, αλλά γιατί υπάρχουν ακόμα κάποιοι φιλότιμοι. Άνθρωποι που τιμούν τις θέσεις τους και την ευθύνη τους. Άνθρωποι που θα συνεχίσουν να παλεύουν για το μεροκάματο, που θα βγάλουν τα πραγματικά κοπάδια στην ύπαιθρο για να απολαμβάνουμε εμείς τα αγαθά τους και εκείνοι που τα λερωμένα από τη γη χέρια τους είναι πιο καθαρά από τις μεταξωτές γραβάτες αυτών που νέμονται την εξουσία. Για αυτούς υπάρχουμε ακόμα. Κι όσο υπάρχουμε, δεν τους αφήνουμε μόνους.
Από τη στήλη "ΨΙΛΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ" στη ΡΟΔΙΑΚΗ
