Ψαράς και πουλολόος ερημιά σπιδιού - Του Μανώλη Δημελλά

Όχι, το θέμα δεν είναι οι παροιμίες, ούτε θα ακουστούν τουφεκιές, είναι τα άγνωστα σε όλους εμάς, τους ανίδεους από κυνήγια, κατορθώματα του Καρπάθιου ιχνηλάτη, του λαγόσκυλου.

Ο Γιαννίκος, η Κανέλα, η Καλικωμένη, η Μουζούρα, η Λαομάχη, η Νέλλυ, κι ο Νεγκούς, είναι μόνο μερικά από τα λαγόσκυλα των Μενετών Καρπάθου, που οι επιτυχίες τους φτάνουν και γίνονται παρα-φουκωμένοι μύθοι. Κρίμα που τέτοια λαγωνικά δεν είχαν ανθρώπινη λαλιά, αν και όσοι έζησαν μέσα σε κείνες τις παλιές ιστορίες, επαναλαμβάνουν με κάθε σοβαρότητα "αυτά τα σκυλιά είχαν φωνή, μόνο στη γραφή και την ανάγνωση δεν τα πήγαιναν καλά κι αυτό γιατί δεν επήαν στο σχολείο".

Αφορμή για την συλλογή πληροφοριών και το χασομέρι πάνω στα λαγόσκυλα της Καρπάθου είναι η φήμη, που θέλει το νησί να είχε μια δική του, μοναδική ράτσα, έναν Καρπάθιο ιχνηλάτη, που δεν άφηνε λαγό να μην τον τσακώσει.

Οι ειδικοί ξεχωρίζουν την χαμένη κατηγορία "λαγωνικά της Καρπάθου". Στη βιβλιογραφία οι πληροφορίες είναι λιγοστές, μονάχα μια φωτογραφία από τη δεκαετία του 1980, που δείχνει ένα τέτοιο σκύλο (;) τραβηγμένη από τον Γάλλο φωτογράφο François Le Diascorn.

Μια τέτοια σπουδαία, τόσο ξεχωριστή ράτσα ιχνηλάτη, που στα καλύτερα της, δεν είχε ανάγκη από όπλα και τουφεκίσματα, αφού έφερνε το λαγό στα χέρια του κυνηγού, λένε πως ήταν ο λαγωνικός σκύλος της Καρπάθου.

Υπήρχε στ΄αλήθεια τέτοιο σκυλί;

Τα κυνηγητικά σκυλιά της Καρπάθου ακόμη και αν είχαν ή όχι περγαμηνές, κάποια ιδιαίτερη ντόπια καταγωγή, φαίνεται να αντιμετώπισαν ορισμένες φορές τον ανθρώπινο παραλογισμό. Πρώτα από τους Ιταλούς, που με νόμο στις αρχές του 1923, ζήτησαν  τη καταμέτρηση τους και τη βαριά φορολογία των ιδιοκτητών τους, όπως αναφέρεται στην "Δωδεκανησιακή Αυγή"! Και έπειτα όπως διαβάζουμε στο αρχείο της εφημερίδας  "Καρπαθιακή", και στις εκδόσεις 26 και 27, τον χειμώνα του 1954, "η χωροφυλακή της Καρπάθου προχώρησε στην ομαδική εξόντωση των σκύλων της περιφέρειας Καρπάθου", και ο τότε πρόεδρος του συλλόγου κυνηγών ο"κεραυνός",  ο Νίκος Νικολαϊδης, διετύπωσε εύλογες απορίες για την αδικαιολόγητη ζωοκτονία και ζήτησε τη δημοσίευση των αιτιών, που οδήγησαν στις εκτελέσεις.

Την ίδια χρονιά η περιφέρεια Δωδεκανήσου έδωσε άδεια σε 300 Ιταλούς κυνηγούς, για να κάνουν το μεράκι και το πάθος τους, να κυνηγήσουν στα βουνά και τους κάμπους των νησιών!

Πως μπορεί να ήταν ο λαγωνικός σκύλος της Καρπάθου;

 "Σουβλερή μύτη, μεσαίου αναστήματος, μέση δαχτυλίδι, κοντό τρίχωμα, συνήθως ανοιχτό-άσπρο χρώμα με μαύρη μούρη και το σπουδαιότερο, έναν χαρακτήρα σκέτο μάλαμα" έτσι περιγράφει ο Μηνάς Ζαβόλας  τη σκύλα του πατέρα τους. Η Λίζα έφευγε μονάχη, αλώνιζε δίχως να βγάζει τσιμουδιά, τα μετόχια του χωριού και άφηνε πεσκέσι, τους λαγούς στη ξωπορτιά του κυνηγού, Νίκου Ζαβόλα, που δεν είχε ανάγκη από όπλα, φυσίγγια και ποδαρόδρομους μέσα στα βουνά.

Μια ακόμη μυθική ιστορία είναι αυτή της Λαομάχης! Η απίθανη σκύλα του Λυρή, έτρωγε ένα κομμάτι ψωμί με λάδι και έπειτα ξετρύπωνε δυο-δυο τους λαγούς, με κυνηγό τον Ιταλό διοικητή της Καρπάθου, και εκείνος πλήρωνε διπλά μεροκάματα στο αφεντικό της, ενώ ήταν τόσο ευχαριστημένος που φόρτωνε σκατολέτες και τρόφιμα το γάαρο του Μηνά, στο τέλος κάθε τέτοιας σπουδαίας ημέρας.

Ο Αριστείδης Παπουτσάκης έχει απίθανο μνημονικό, θυμάται δύο ιχνηλάτες, τους σκύλους, του αδελφού του Μηνά. "Ο Γιαννίκος και η Κανέλα ήταν ένα ζευγάρι από τα λίγα. Η θυληκιά δεν έτρεχε, λαόνεβε προσεκτικά και τους ξετρύπωνε αθόρυβα, έπειτα έπιανε δουλειά ο αρσενικός. Ο Γιαννίκος τσάκωνε τους λαγούς και τους πήγαινε στο σπίτι. Και έπιανε τόσους αυτό το ζευγαράκι, που στο τέλος βρωμέζανε, αφού εκείνη την εποχή δεν υπήρχε ηλεκτρικό ρεύμα, ψυγεία και καταψύκτες".

Τα προπολεμικά χρόνια, οι άδειες και τα κυνηγητικά όπλα ήταν λίγα, μερικοί Μενετιάτες από αυτούς ήταν οι:

Γιώργαρης, Μανώλης Χαρίδημος, Χατζηκοντός, Μάντης, παπα-Βαγγέλης, Γιάννης Παζαρζής, ο δάσκαλος Σακελλάρης, ο Τσίφτης και ο δάσκαλος Νικόλαος Χαλκιάς, που είχε ακόμη ένα θρύλο, τον φημισμένο Νεγκούς. Το σκυλί αυτό ήταν τόσο δεμένο με τον Χαλκιά που όταν εκείνος έφυγε από τη Κάρπαθο, κυνηγημένος από τους Ιταλούς, το άφησε στη Πεντέλη, κι εκείνο δεν άντεξε ούτε μια στιγμή μακριά του. Άγνωστο με πιο τρόπο, βρήκε τον δρόμο και κατέληξε στο Ζάννειο ορφανοτροφείο στον Πειραιά, ακριβώς έξω από την αίθουσα που δίδασκε ο αείμνηστος δάσκαλος Χαλκιάς.

Όσο η συζήτηση ανάβει, οι απόψεις αλλάζουν κατεύθυνση, ο Σπύρος Σεβδαλής, δεν ήταν ποτέ κυνηγός, όμως αρκεί μια κουβέντα του, να σπύρει ζιζάνια και για να δούμε αλλιώς την ιστορία.  "Όλοι οι σκύλοι μια γενιά", επαναλαμβάνει με νόημα, έπειτα χαμογελά, αφήνει στην άκρη ταυτότητες και διαβατήρια.

Και ο παλιός κυνηγός Αντώνης Χατζηγεωργίου, αμφιβάλει για την Καρπάθικη ράτσα: "Σίγουρα θα μπερδεύτηκε με τα σκυλιά που φέρναν από τα πέρατα του κόσμου οι παθιασμένοι με το κυνήγι Καρπάθιοι".

Μάλιστα εκείνος θυμάται τον Γ. Παραγιουδάκη, θα είναι πενήντα χρόνια από τότε που έφερε μια εξαιρετική σκύλα, γενιά σπουδαίων καθαρόαιμων ιχνηλατών από τη Κρήτη, και αυτή, όπως υποστηρίζει, έβγαλε πολλά κουλούκια που γινήκαν εκπληκτικά λαγόσκυλα πάνω στη Κάρπαθο.

Στη κουζίνα του σπιτιού του Βαγγέλη Ρουσάκη μια φωτογραφία δύο σκύλων, θυμίζει τα ατέλειωτα και πετυχημένα κυνήγια τους. Άραγε αυτά ήταν της χαμένης ντόπιας ράτσας;  Δεν κυνηγούσαν με τη σκάρμη, αλλά μύριζαν το λαγό στον αέρα, τον ξετρύπωναν και έπειτα έτρεχαν στο κατόπι του, τον κυνηγούσαν ασταμάτητα μέχρι που έφταναν ακόμη και να τον σκάσουν.

Με τη σκάρμη κυνηγούν οι καλοί ιχνηλάτες, επιμένει ο Μηνάς Ζαβόλας που έχει δώσει το όπλο της κόρης του, ενώ εκείνος παρατηρεί και καμαρώνει τα σκυλιά του.

"Στα πατήματα, στα φρέσκα ίχνη του λαγού κρύβονται όλα τα μυστικά, ο καλός Καρπάθιος ιχνηλάτης δεν έβγαζε τσιμουδιά, δεν γρύλιζε, ούτε είχε ανάγκη να ειδοποιήσει τον κυνηγό. Μονάχος του έπιανε το θήραμα."

Κάθε τέτοιος θηρευτής έχει τα μυστικά του, έχει τον τρόπο του, πως να καταλάβουμε, να νιώσουμε και να πιστέψουμε, εμείς οι ανίδεοι από κυνήγια, ετούτο το αληθινό πάθος;

Δύσκολο, μάλλον αδύνατο, να νιώσουμε τη καρδιά του σκύλου, όταν μυρίζει το λαγό, μα και του κυνηγού, που αδημονεί πίσω από έναν σκίνο ή έναν ασκέλινο.

Την επόμενη φορά που θα δείτε λοιπόν έναν κυνηγό με το σκυλί του, ένα είναι σίγουρο, οι δυό τους κρύβουν μια αληθινή αγνή προσωπική σχέση, μια αγάπη που δεν χωρά στις λέξεις, ούτε μπερδεύεται μέσα σε pedigree και ξεκουστά γενεαλογικά δέντρα.

Φωτογραφικό υλικό

Προτάσεις Verena

Αγαπητοί φίλοι, Ο κ. Χατζημάρκος με την παρακάτω επονομασθείσα «διακήρυξη» του μας προκαλεί...
Μπορεί να κάνει σήμερα τον ανήξερο ο δήμαρχος Ρόδου Αλέξης Κολιάδης όμως στην συνεδρίαση του...
Χθες ομόφωνα το περιφερειακό συμβούλιο Νοτίου Αιγαίου αποφάσισε και ζητά την μείωση των ελαφιών στη...
Αρχισαν τα...γαλλικά στο νέο δημοτικό συμβούλιο Ρόδου πολύ νωρίτερα απ ότι αναμενόταν!....Σε μια...