"Υπεράσπιση της Ευρώπης"

Από το μέλος RICHeS Νικόλα Στάθη με αφορμή την πρόσφατη ομiλία του Λουκά Τσούκαλη στο Studium Generale 2017 με θέμα "Υπεράσπιση της Ευρώπης" -Το προηγούμενο Σάββατο είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε την ομιλία του καθηγητή Λουκά Τσούκαλη στη Νέα Πτέρυγα του Νεστορίδειου Μελάθρου. Ήταν η πρώτη φορά που παρακολούθησα κάποια από τις ομιλίες που γίνονται στο πλαίσιο του Studium Generale, από την ομάδα των RICHeS, αλλά γνώριζα ήδη και το ποιόν της ομάδας, της οποίας έχω την τιμή να είμαι μέλος, αλλά και του καθηγητή κ. Τσούκαλη, που σαν φοιτητής διεθνών οικονομικών είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω στο παρελθόν.

Φθάνοντας στην αίθουσα και παρά τις κακές καιρικές συνθήκες, είδα συμπολίτες μου που με προθυμία άφησαν τον καναπέ τους για να παρακολουθήσουν μία ομιλία με ένα θέμα που μέχρι πριν λίγα χρόνια θα ακουγόταν αδιάφορο και ίσως βαρετό σε πολλούς. Ο καθηγητής με απλότητα και αμεσότητα προσπάθησε να σκιαγραφήσει τη σημερινή πραγματικότητα και τις προοπτικές που διανοίγονται για την Ευρώπη.

Μπορεί ο τίτλος της ομιλίας, “Η υπεράσπιση της Ευρώπης” να παραπέμπει στο σύνολο της γηραιάς ηπείρου, ωστόσο ο καθηγητής στιγμή δεν άφησε να εννοηθεί ότι η συζήτηση για τη γεωγραφικώς εννοούμενη Ευρώπη θα πρέπει να γίνεται χωριστά από τη συζήτηση για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτή άλλωστε είναι και η πεμπτουσία του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, μέσα από την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Μία ολοκλήρωση που “ξεκίνησε από έξι χώρες και δυο ζητήματα - τον χάλυβα και τον άνθρακα - και έφτασε σήμερα να αφορά 28 χώρες και χιλιάδες θέματα”, όπως αυτολεξεί σημείωσε ο καθηγητής.

Το πρώτο σκέλος της ομιλίας αφορούσε την Ευρωπαϊκή Ένωση και τους διεθνείς συσχετισμούς που αναπτύσσονται γύρω από αυτήν. Αναμενόμενη ήταν η αναφορά στις επικείμενες εκλογές σε Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο καθώς και στο τουρκικό δημοψήφισμα και στις ολλανδικές εκλογές πριν από λίγες εβδομάδες. Είναι σαφές ότι το 2017 είναι μία κρίσιμη χρονιά που έρχεται να προστεθεί στα κρίσιμα παρελθόντα έτη, στα οποία ζήσαμε το δημοψήφισμα υπέρ του Brexit, την εκλογή Τραμπ και ζητήματα όπως προσφυγικό και τρομοκρατία. Σχετικά με τις γαλλικές εκλογές, ο κ. Τσούκαλης θεωρεί ότι το αποτέλεσμά τους είναι ικανό να προκαλέσει ισχυρούς τριγμούς στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα, καθώς πιθανή εκλογή Λε Πεν θα σήμαινε οπισθοδρόμηση και ευρωσκεπτικισμό, ακόμα και για τη χώρα της οποίας σύλληψη ήταν η ευρωπαϊκή ιδέα. Αναφορικά με τις γερμανικές εκλογές, ο καθηγητής φάνηκε πιο αισιόδοξος, εκτιμώντας ότι όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα, λίγο θα επηρεάσει τη σύνθεση της κυβέρνησης και τον πολιτικό προσανατολισμό αυτής, καθώς πρόκειται παραδοσιακά για συνασπισμό των χριστιανοδημοκρατών και σοσιαλδημοκρατών.

Ο κ. Τσούκαλης εντοπίζει ως βασικά αίτια για την άνοδο του ευρωσκεπτικισμού την ισχνή οικονομική ανάπτυξη την τελευταία δεκαετία, καθώς και την άνοδο των αντισυστημικών - λαϊκίστικων κινημάτων στις περισσότερες χώρες, τονίζοντας μάλιστα ότι η Ελλάδα αποτελεί τη μοναδική μέχρι σήμερα περίπτωση που τα λαϊκίστικα κόμματα κατάφεραν να αναρριχηθούν στην εξουσία. Σε σχέση με τα κόμματα ή κινήματα στα οποία ο λαϊκισμός είναι κεντρικό στοιχείο της πολιτικής τους ταυτότητας, ο καθηγητής εντοπίζει ως προβληματική τη στάση του λεγόμενου συστημικού κόσμου, που εμμένει να κατηγορεί τον λαϊκισμό αλλά ταυτοχρόνως αδυνατεί να δώσει ουσιαστικές απαντήσεις στα προβλήματα που οδηγούν τους πολίτες σε αυτές τις επιλογές.

Σχετικά με το ζήτημα του ευρώ, ο καθηγητής αναφέρθηκε στην υλοποίηση της ιδέας ενός ενιαίου νομίσματος, το οποίο όμως δεν συνόδευσαν στα πρώτα χρόνια της ζωής του μηχανισμοί που θα διασφάλιζαν την βιωσιμότητά του και την απορρόφηση όποιων κραδασμών σε περίπτωση που το θετικό κλίμα αντιστρέφοταν. Πράγματι, όπως έδειξε η ιστορία, το ευρώ υπήρξε θύμα της μεγαλύτερης χρηματοπιστωτικής κρίσης από το 1929 και μετά, και ανέδειξε γρήγορα την αδυναμία του συστήματος να ανταπεξέλθει γρήγορα, μεθοδικά και αποτελεσματικά στις όποιος προκλήσεις προέκυψαν.

Όσον αναφορά την εξωτερική πολιτική και τις διεθνείς σχέσεις της Ένωσης, εντοπίζεται πληθώρα αναταραχών και προβλημάτων σε ένα τόξο που ξεκινάει από την Ουκρανία, διασχίζει Μολδαβία, Τουρκία, Συρία, Αίγυπτο, Τυνησία, Λιβύη και που σχετίζεται άμεσα με την τρομοκρατία και το προσφυγικό, δύο βασικά ζητήματα τα οποία θα πρέπει να αντιμετωπίσει η ΕΕ. Όσον αφορά την Τουρκία, ο καθηγητής υποστηρίζει ότι, δεν είχε ποτέ ευρωπαϊκό προσανατολισμό και επομένως η ανάγνωση των γεγονότων στη γείτονα θα πρέπει να γίνεται υπό αυτό το πρίσμα. Εν προκειμένω για την Ελλάδα δεν θα πρέπει να είναι στόχος η εξισορρόπηση δυνάμεων, καθώς κάτι τέτοιο δεν είναι ούτως ή άλλως εφικτό λόγω μεγέθους, αλλά η αναζήτηση συμμαχιών και η μέγιστη δυνατή αξιοποίηση τους..

Το δεύτερο σκέλος της ομιλίας αφορούσε την περίπτωση της Ελλάδας. Ο καθηγητής ερμηνεύει την αποτυχίας εξόδου στις αγορές ως αποτέλεσμα της αδυναμίας του πολιτικού κόσμου να συντάξει ένα “εθνικό σχέδιο εξόδου από την κρίση” για το οποίο θα υπάρχει ευρύτερη συναίνεση τόσο ανάμεσα στα πολιτικά κόμματα όσο και στο επίπεδο της κοινωνίας, κάτι που έγινε σε άλλες χώρες όπως η Ιρλανδία και πέτυχε. Αντιθέτως η Ελλάδα έχει επιδοθεί σε ένα διαρκές “blame game”, αποδίδοντας τις ευθύνες των δικών της αποτυχιών σε άλλους ενώ παράλληλα αρνείται να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις στις οποίες έχει δεσμευθεί η εκάστοτε κυβέρνηση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ένα διαχρονικό έλλειμμα αξιοπιστίας, κάτι που λειτουργεί εις βάρος της ελληνικής πλευράς στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές. Αυτός ο φαύλος κύκλος θα πρέπει να ξεπεραστεί προκειμένου η χώρα να οδηγηθεί σε έξοδο από την κρίση.

Η ενδιαφέρουσα ομιλία έκλεισε με έναν σύντομο κύκλο ερωτήσεων και τοποθετήσεων από το κοινό. Οι απορίες και οι τοποθετήσεις μερίδας του κοινού με έκαναν να σκεφτώ ότι πράγματι ένα ζήτημα που μερικά χρόνια πριν δεν απασχολούσε ευρύτερα τους πολίτες, σήμερα αποτελεί βασική θεματική στις συζητήσεις μιας παρέας. Μας έχει κάνει λίγο σοφότερους ενδεχομένως η “κρίση” και μας έχει φέρει λίγο πιο κοντά στην πολιτική μας φύση, έτσι όπως την ορίζει ο Αριστοτέλης. Οφείλουμε ένα ευχαριστώ στους RICHeS που μας φέρνουν σε επαφή με αυτούς τους προβληματισμούς κάποιες μέρες της άνοιξης, υπενθυμίζοντάς μας ότι η γεωγραφική μας απόσταση από την πρωτεύουσα της χώρας δεν θα πρέπει να αποτελεί τροχοπέδη στο ενδιαφέρον μας για το πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι.

--

Φωτογραφικό υλικό

Προτάσεις Verena

Αγαπητοί φίλοι, Ο κ. Χατζημάρκος με την παρακάτω επονομασθείσα «διακήρυξη» του μας προκαλεί...
Μπορεί να κάνει σήμερα τον ανήξερο ο δήμαρχος Ρόδου Αλέξης Κολιάδης όμως στην συνεδρίαση του...
Χθες ομόφωνα το περιφερειακό συμβούλιο Νοτίου Αιγαίου αποφάσισε και ζητά την μείωση των ελαφιών στη...
Αρχισαν τα...γαλλικά στο νέο δημοτικό συμβούλιο Ρόδου πολύ νωρίτερα απ ότι αναμενόταν!....Σε μια...