Ο Πυθέας ο Μασσαλιώτης, έμπορος, εξερευνητής και γεωγράφος, λένε πως ήταν ο Κολόμβος της αρχαιότητας!Ταξίδεψε στα βρετανικά νησιά, πάτησε στις γερμανικές ακτές, έφτασε στην Ισλανδία, άγγιξε τα παγόβουνα, πέρασε στη Δανία, αλλα και στη Βαλτική. Μετά από αυτόν δεν υπήρχε συνέχεια, κανένας δεν εξερεύνησε τη Βρετανία και έπρεπε να περάσουν 300 χρόνια για να φανούν οι στρατιές του Ιούλιου Καίσαρα.
Στα δικά μας χρόνια ο Πυθέας δάνεισε το όνομα του σε ένα από τα πρώτα φορτηγά πλοία που ήρθαν από την Αμερική, τα θρυλικά λίμπερτυ!
Όμως δεν είχε τύχη, την πρωτοχρονιά του 1966 γονάτισε στα Βόρεια της Ρόδου κι από τότε παραμένει γεμάτο από το μαύρο του φορτίο στο ίδιο σημείο.
Το 134 μέτρων πλοίο ήταν ένα από τα 2.711 λίμπερτυ και κατασκευάστηκε τον Μάρτιο του 1943, στα ναυπηγεία της California Shipbuilding Corporation, για τις ανάγκες των μεταφορών κατά τη διάρκεια του πολέμου, συμμετείχε σε περισσότερες από 15 νηοπομπές, φορτωμένο με πολεμικό υλικό και είχε προορισμό κυρίως την Αυστραλία.
Στο φορτηγό δόθηκε το όνομα του James M. Goodhue (1810-1852), του πρωτοπόρου δημοσιογράφου και εκδότη της πρώτης εφημερίδας της Μινεσότα, την Pioneer το 1849.
Το φορτηγό James M. Goodhue κατάφερε να γλυτώσει τις γερμανικές βόμβες και ξεπέρασε τον πόλεμο δίχως λαβωματιές, έτσι στις 17 Απριλίου 1947 πέρασε σε Ελληνικά χέρια! Νηολογήθηκε στη Σύρο και ήταν ένα από τα 11 λίμπερτυ που αγόρασε ο πατριάρχης της Ελληνικής ναυτιλίας, ο Κασιώτης πατριώτης εφοπλιστής Μανώλης Κουλουκουντής.
Άλλαξε όνομα και έγινε o Καπετάν Φαρμακίδης (Captain Farmakides Kulukundis & Mavroleon - Greek flag - Rethymnis & Kulukundis, London) και μέχρι το 1961 όργωνε τις θάλασσες με αυτό το όνομα, στη συνέχεια πουλήθηκε στην εταιρία Armonia Compania Naviera Α.Ε. και μετονομάστηκε σε Πυθέας.
Την πρωτοχρονιά του 1966 το φορτηγό 7.500 τόνων βρισκόταν βόρεια της Ρόδου, λίγες ημέρες νωρίτερα είχε φορτώσει στερεό χρώμιο από το λιμάνι της Κωνσταντινούπολης, θα περνούσε για ανεφοδιασμό από την Πύλο, και στη συνέχεια είχε πορεία για τη Βαλτιμόρη, όπου και θα ξεφόρτωνε το σιδηρομετάλλευμα που κουβαλούσε σφιχτά δεμένο στα αμπάρια του.
Σύμφωνα με τις εφημερίδες της εποχής, Ροδιακή και Πρόοδο, εκτός από τα 21 μέλη του πληρώματος με τον Πυθέα ταξίδευε και η σύζυγος του Α’ μηχανικού.
Το 1966 μπήκε Θεόστραβα για τον Πυθέα!
Αργά το βράδυ της πρωτοχρονιάς, Σάββατο 1/1/66, το πλοίο παρουσίασε ρήγμα στο ύψος της μηχανής, η θάλασσα βρήκε τρόπο, εισέβαλε και πλημμύριζε το πλοίο.
Στις 01:30 της Κυριακής, 2.1.66, ο ασύρματος του λίμπερτυ εξέπεμψε το πρώτο ΣΟΣ, το πηδάλιο είχε κολλήσει αριστερά, οι μηχανές σταμάτησαν και λόγω μετατόπισης του φορτίου, ο Πυθέας είχε πάρει μοιραία κλίση.
Αμέσως ανέλαβε δράση ο κεντρικός λιμενάρχης της Ρόδου, ο πλωτάρχης Κήρυκος έστειλε πρώτο σε βοήθεια το τουριστικό Ηλέκτρα, το σκάφος παρέλαβε όλο το πλήρωμα εκτός του καπετάνιου, του υποπλοιάρχου, του ανθυπολοιάρχου και του θαλαμηπόλου, που παρέμειναν πάνω στο λαβωμένο λίμπερτυ και επιχειρούσαν μέσα στην θαλασσοταραχή να δέσουν τους κάβους που είχε πετάξει το Ηλέκτρα.
Παρόλες τις προσπάθειες δεν υπήρξε επιτυχία, τα ξημερώματα έφθασε το αντιτορπιλικό Ιέραξ και ανέλαβε την προσπάθεια της ρυμούλκησης.
Ναυτικοί και λιμενικοί έζησαν 18 ώρες απίστευτης αγωνίας, τόσο κράτησε η προσπάθεια να σωθεί το βαπόρι!
Από τα χαράματα, τις 05.00 μέχρι 23.00 της πρώτης Κυριακής του 1966.
Στην αρχή ήταν το Ηλέκτρα, στη συνέχεια το Α/Τ Ιέραξ, ενώ τελευταίο έφτασε το ατμόπλοιο Λήμνος, που τελικά τράβηξε τον άτυχο Πυθέα στην παραλία της αρχαίας Καμείρου, την τελευταία θέση του.
Σήμερα το πλοίο εξακολουθεί να παραμένει βυθισμένο κοντά στην ακτή.
Ο Βασίλης Μαντικός είναι ο δύτης που επισκέπτεται συχνά τον Πυθέα και συντηρεί τον φωτοσημαντήρα του, όπως μας περιγράφει, το πλοίο βρίσκεται μόλις 750 μέτρα από την παραλία, η πλώρη του είναι βυθισμένη 5 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας ενώ το βαθύτερο σημείο του πλοίου φτάνει περίπου τα 15 μέτρα.
Ο Πυθέας είναι φορτωμένος με ράβδους χρωμίου, πρόκειται για ένα από τα φορτία που ονομάζονται λόγω της επικινδυνότητας και “μαύρα”!
Παλαιότερα είχαν γίνει κάποιες προσπάθειες για να ανασυρθεί το φορτίο, όμως η υπόθεση δεν κατέληξε πουθενά κι έτσι το σιδερένιο κουφάρι με το εμπόρευμα του παραμένουν στο βυθό της Ρόδου.
Ακόμη ένα ατμόπλοιο με το ίδιο όνομα, ένας νορβηγικός Πυθέας 2.690 τόνων, κατασκευής 1895, κατέληξε στον πάτο της θάλασσας.
Ήταν 26.2.1918 και το πλοίο ταξίδευε από τη Γένοβα για τη Νέα Ορλεάνη, όταν χτυπήθηκε και βυθίστηκε από ένα το γερμανικό υποβρύχιο U-35, μαζί του χάθηκαν και δυο από τους ναυτικούς του.
Σήμερα υπάρχει ένας «ΠΥΘΕΑΣ»! Πρόκειται για το ωκεανογραφικό-υδρογραφικό πλοίο του πολεμικού ναυτικού Α474. Το πλοίο κατασκευάστηκε το 1983 από τη ναυπηγική εταιρεία «Δ.Κ.ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ & Α.Χ.ΤΣΟΡΤΑΝΙΔΗΣ» και με αυτόν έκλεισε την 30χρονη παρουσία της στα ναυπηγικά δρώμενα της χώρας μας. φωτογραφία: Βασίλης Μαντικός
