ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΥΡΕΙΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ
Υπάρχει μια λεπτή ουσιώδης διαφορά ανάμεσα στον πολιτισμό και στα προϊόντα ευρείας κατανάλωσης, τα οποία εντάσσονται μέσα σε ένα ευρύτερο πολιτιστικό πρόγραμμα. Πολλές φορές συγχέεται η δημοφιλία με την κουλτούρα, όμως τις περισσότερες πρόκειται για δύο αλληλοαποκλειόμενα ενδεχόμενα. Αυτό όμως δεν σημαίνει απαραίτητα ότι ένα υψηλού επιπέδου πολιτιστικό δρώμενο δεν μπορεί παράλληλα να είναι και δημοφιλές. Για παράδειγμα όταν ο Θεοδωράκης τόλμησε να μελοποιήσει τους μεγάλους ποιητές μας, κανείς δεν περίμενε ότι ένας ολόκληρος λαός ακόμα και μετά από χρόνια θα σιγοτραγουδούσε αυτά τα τραγούδια.
Σε μια εποχή υψηλών ταχυτήτων και καταναλωτισμού με γνώμονα το κέρδος, εγχειρήματα όπως αυτά του μεγάλου μουσουργού δεν μπορούν εύκολα να ευδοκιμήσουν. Οι μάζες δείχνουν μια προτίμηση σε χαμηλότερου επιπέδου "προϊόντα". Αλλά είναι οι ίδιες που τα απορρίπτουν με την ίδια ευκολία που τα προτιμούν όταν βρουν κάτι που ταιριάζει περισσότερο στα κριτήρια επιλογής τους.
Ποιός όμως μπορεί να κρίνει αυτά τα κριτήρια; Μπορεί κάποιος να κατηγορήσει έναν κακό μαθητή όταν ο δάσκαλος δεν του έχει εμφυσήσει την αξία της γνώσης; Κατά την πλατωνική άποψη κάποιος γίνεται κακός λόγω απουσίας ενός ενάρετου στόχου. Άρα δεν μπορούμε να κρίνουμε αλόγιστα τις μάζες για κακές επιλογές, όταν δεν έχουμε φροντίσει να τους δείξουμε και μια άλλη οδό.
Η δημοσιότητα είναι ένα δηλητήριο που σε μικρές δόσεις μπορεί να είναι ευεργετικό αλλά σε μεγάλες είναι απόλυτα επιζήμιο. Όταν το μεγαλύτερο ποσοστό των ΜΜΕ προβάλει σχεδόν εξολοκλήρου αμφιβόλου ποιότητας εκπομπές, πώς μπορούμε να έχουμε απαιτήσεις από το κοινό να επιλέξει κάτι πιο δύσκολο σε αυτά που έχει συνηθίσει;
Είναι προφανές ότι η κουλτούρα ενός λαού είναι άμεσα συνυφασμένη με την παιδεία του. Όταν όλο μας το σύστημα είναι φτιαγμένο λάθος, δεν έχουμε δικαίωμα να κρίνουμε την εικόνα της κοινωνίας μας. Έτσι τη φτιάξαμε, έτσι δουλεύει. Σ' ένα σχολείο που παρέχει στείρες γνώσεις, που διδάσκει την ιστορία, τη φιλοσοφία, τις φυσικές επιστήμες με εντελώς λάθος τρόπο, που δεν καλλιεργεί τη φαντασία και τη δημιουργικότητα των μαθητών, πώς έχουμε την απαίτηση όταν αυτοί μεγαλώσουν να μπορούν να εκτιμήσουν την αξία των πραγμάτων;
Το απόλυτα λογικό και αναμενόμενο είναι να ακολουθήσουν τις επικρατέστερες τάσεις. Εφόσον αρέσει στους πολλούς είναι αποδεκτό. Εφόσον πουλάει, συνεχίζεται να προβάλλεται. Έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος που πολύ δύσκολα μπορεί να σπάσει. Χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να ανατραπεί ένα κατεστημένο οποιασδήποτε μορφής κι αν είναι αυτό.
Τη φωτιά όμως τη νικάει η ίδια η φωτιά. Όσο δεν υπάρχει αντίπαλο δέος δεν υπάρχουν και επιλογές. Άρα αυτό που έχουμε ανάγκη ως κοινωνία είναι να δημιουργήσουμε αυτό το αντίπαλο δέος. Να χτίσουμε από την αρχή την κουλτούρα και την πολιτιστική μας ταυτότητα ξεκινώντας από τις πολύ μικρές ηλικίες.
Η μεγάλη ευθύνη ξεκινάει πρώτα από την οικογένεια, μετά από το σχολείο και τέλος από την πολιτεία. Αν ένα παιδί έχει ερεθίσματα και σωστές παραστάσεις στο περιβάλλον του, τα ίδια θα αναζητήσει και μεγαλώνοντας. Αν δεν του δοθούν αυτά είναι καθαρά θέμα τύχης να έρθει σε επαφή με υψηλότερες αξίες.
Και μπορεί μεν η τύχη να ευνοεί τους τολμηρούς, αλλά αν θέλουμε να προάγουμε τον πολιτισμό και τα ιδανικά του δεν μπορούμε να τα αφήσουμε όλα πάνω σε μια ζαριά. Ας μη ξεχνάμε τέλος πως ελαχιστοποιώντας τον παράγοντα τύχη και δημιουργώντας όλες εκείνες τις προϋποθέσεις για την επιτυχία ενός πράγματος, καταφέρνουμε να κερδίσουμε και την εύνοιά της.
--
Aπό τη στήλη "ΨΙΛΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ" στη ΡΟΔΙΑΚΗ της Κυριακής
