Ο θαυμαστός κόσμος των λέξεων - του Θάνου Ζέλκα

Ο ΘΑΥΜΑΣΤΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ -Ποτέ μου δε συμπάθησα τη λέξη μνημόνιο. Ακόμα και τότε που τη χρησιμοποιούσαν για πιο ευγενείς σκοπούς από σήμερα, όπως η επισφράγιση μιας συμφωνίας, το λεγόμενο μνημόνιο συνεργασίας. Ίσως διότι μου θύμιζε κάτι δαιμονικό, όπως τα τελώνια που κατά τις λαϊκές δοξασίες κατοικούσαν στις εξοχές και έβγαιναν τα βράδια για να πειράξουν τους χωρικούς. Όποια κι αν είναι η αιτία, αυτή η λέξη μου προκαλεί μια αποστροφή, ιδιαιτέρως δε από εκείνη την ώρα που ταυτίστηκε με την οικονομική καταστροφή της χώρας και απέκτησε έννοια τιμωρίας και παραδειγματισμού.

Φυσικά δε μπορεί να φταίει μια λέξη για αυτά που της έμελλαν να εννοεί. Αν οι λέξεις είχαν τη δύναμη να επιλέξουν τα νοήματά τους πιστεύω πως οι περισσότερες θα ήθελαν να υμνούν την ομορφιά και τον έρωτα. Δυστυχώς ακόμα και στον κόσμο των λέξεων κάποιες πρέπει να είναι οι κακές, κάποιες πρέπει να προκαλούν φόβο κι άλλες αηδία, κάποιες πρέπει να είναι σκληρές και να πονάνε στο άκουσμα και κάποιες άλλες να επιβάλλονται.

Είναι προφανές ότι δε μπορεί να υπάρξει δημοκρατία μεταξύ τους. Χρειάζεται κάποιος τύραννος να τις κουμαντάρει και να αποδίδει νοήματα κατά τις ορέξεις της Γραμματικής ή του Συντακτικού. Σκεφθείτε τι θα γινόταν στην περίπτωση που υπήρχε δημοκρατία και η κάθε λέξη θα είχε δικαίωμα να επιλέγει το νόημά της κατά το δοκούν; Σκεφθείτε να έγραφαν οι ποιητές για τα συναισθήματα και να μεταμορφώνονταν τα ποιήματα σε λιβέλους, να έβριζαν στα γήπεδα και ν’ ακουγόταν σαν ερωτική εξομολόγηση, να έβγαιναν οι πολιτικοί να πούνε ψέμματα και να κατέληγαν να λένε την αλήθεια!

Σ’ ένα άλλο πιο προχωρημένο σενάριο σκεφθείτε τις λέξεις να κάνουν ανταρσία και να μην αποδέχονται τα νοηματικά τους φορτία. Σκεφθείτε τις καλές λέξεις να περνάνε εφηβεία και να θέλουν να αντιδράσουν στο κατεστημένο, να αποτάξουν από πάνω τους τις “γλυκανάλατες” έννοιες που τις φόρτωσαν, ενώ τις κακές να διανύουν περίοδο ωριμότητας και να θέλουν να συμβιβαστούν μειώνοντας την έντασή τους.

Το βασικότερο και σημαντικότερο όμως χαρακτηριστικό στον κόσμο των λέξεων είναι πως υπάρχει μια σταθερότητα και μια αυξημένη διάθεση για συνεργασία. Καμιά λέξη δε μπορεί να σταθεί μόνη της όσο πομπώδης κι αν είναι, εκτός φυσικά από εκείνες που χρησιμοποιούνται ως επιγραφές, οι οποίες και πάλι υποκρύπτουν μια ομάδα λέξεων που τις υποστηρίζουν. Σκεφθείτε για παράδειγμα τη λέξη Δημοκρατία να μη συνοδεύεται από το Σύνταγμα και από τα Άρθρα του. Σκεφθείτε τη λέξη Πόλεμος να μη συνοδεύεται από τις μάχες, τα όπλα και τη θυσία. Καλές και κακές λέξεις έχουν κατορθώσει και συνυπάρχουν μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο, δεχόμενες αδιαμαρτύρητα τις καταβολές τους.

Το άλλο εξαιρετικό που συμβαίνει στον κόσμο των λέξεων είναι ότι για να συνταχθεί ένα κείμενο χρειάζονται καλές και κακές λέξεις στη σωστή αναλογία. Δε μπορεί καμιά ομάδα να υπάρξει με την απουσία της άλλης. Είναι δεμένες μεταξύ τους με τρόπο τέτοιο που ανάλογα με την ικανότητα και τη διάθεση του “μαέστρου” του κειμένου “παίζουν και την ανάλογη μελωδία”. Δεν υπάρχει κείμενο, ούτε καν το τελειότερο αριστούργημα που δεν υπακούει σ’ αυτό τον κανόνα. Ακόμα και το “Ω γλυκύ μου Έαρ” που θεωρείται μια από τις πιο λυρικές ψαλμωδίες είναι ένα μοιρολόι!

Πιθανόν οι λέξεις να μη γνωρίζουν το νοηματικό φορτίο τους. Μπορεί να λειτουργούν με το πρότυπο των μυρμηγκιών που η αποστολή τους είναι απλά να κουβαλάνε για το καλό της κοινότητάς τους. Μπορεί αυτός ο κόσμος των λέξεων να έχει τις απαντήσεις που ψάχνουμε καθημερινά στη ζωή μας, αλλά επειδή είναι τόσο μπροστά στα μάτια μας να αδυνατούμε να τις δούμε...

--

Aπό τη στήλη "ΨΙΛΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ" στη ΡΟΔΙΑΚΗ της Κυριακής

Φωτογραφικό υλικό

Προτάσεις Verena

Αγαπητοί φίλοι, Ο κ. Χατζημάρκος με την παρακάτω επονομασθείσα «διακήρυξη» του μας προκαλεί...
Μπορεί να κάνει σήμερα τον ανήξερο ο δήμαρχος Ρόδου Αλέξης Κολιάδης όμως στην συνεδρίαση του...
Χθες ομόφωνα το περιφερειακό συμβούλιο Νοτίου Αιγαίου αποφάσισε και ζητά την μείωση των ελαφιών στη...
Αρχισαν τα...γαλλικά στο νέο δημοτικό συμβούλιο Ρόδου πολύ νωρίτερα απ ότι αναμενόταν!....Σε μια...