Κάρπαθος, ένα διαφορετικό “γεφύρι της Άρτας”, γράφει ο Μανώλης Δημελλάς

Κάρπαθος, ένα διαφορετικό “γεφύρι της Άρτας” Λίγο πιο πάνω από το λιμάνι του νησιού, σε ένα από τα πρώτα και πιο κεντρικά εμπορικά σημεία, υψώνεται ένα κτίριο που έχει προορισμό να γίνει η καρδιά του πολιτισμού της Καρπάθου κι όμως παραμένει κλειδωμένο. Πρόκειται για την υπόθεση του κτιρίου στο Κονάκι! Η ανακαίνιση ξεκίνησε πριν από 8-9 χρόνια και σήμερα, ενώ έχει ολοκληρωθεί το 90-95% των εργασιών, δεν δίνεται για χρήση. Ένα όμορφο κτίριο, σε ένα σημείο αναφοράς για την νεώτερη ιστορία της Καρπάθου, είναι τόσο κρίμα, αδικαιολόγητα μετατρέπεται σε φάντασμα. Συναντήσαμε και μιλήσαμε με τον Δήμαρχο του νησιού, ο κ. Ηλίας Λάμπρος κι ο ίδιος δεν έκρυψε την ενόχληση του για το θέμα, δεν απέφυγε τις προσωπικές του ευθύνες για την αδικαιολόγητη καθυστέρηση, σύμφωνα με κείνον οφείλεται: “σε ένα μεταφραστικό μηχάνημα αξίας 20.000 ευρώ”! Όπως μας είπε ο κ. Λάμπρος, η υπόθεση του κτιρίου στο κονάκι έχει ως εξής: “Πρόκειται για έναν πολυχώρο πολιτισμού, για αυτό το θέμα είμαι πάρα πολύ στεναχωρημένος και πρέπει να κάνω την αυτοκριτική μου, να πω ότι αν και έκανα πάρα πολλές προσπάθειες, μέχρι σήμερα δεν κατόρθωσα να το ολοκληρώσω. Το κτίριο είναι τελειωμένο κατά 95%, υπήρχε μια αν-ολοκλήρωτη εργολαβεία από τον προηγούμενο Δήμο, συμφωνήσαμε λοιπόν με τον εργολάβο να μας παραδώσει το έργο και τα υπόλοιπα χρήματα, 50-60.000 ευρώ, που ήταν οι τελευταίες εργασίες, θα τις κάναμε εμείς. Σχεδόν αμέσως από τότε που αναλάβαμε, το 2015, σκαλώσαμε σε ένα μεταγλωσσικό μηχάνημα! Η επιτροπή δεν το βρήκε μέσα στο χώρο, όμως το συγκεκριμένο μηχάνημα υπάρχει στα χαρτιά, εκεί κολλήσαμε και το θέμα δεν τελειώνει. Με νέο δεδομένο την πρόσληψη του Δικηγόρου στο Δήμο μας, του κ. Γιάννη Χριστοδουλάκη, μια από τις πρώτες εντολές είναι η σύνταξη φακέλου για να πάμε νομικά να δούμε επιτέλους τι θα γίνει. Το κτήριο αυτό πολεμήθηκε, όμως όλα αυτά τα ξεχνάω, έχει αίθουσα θεάτρου, πρόβλεψη στέγασης ραδιοφωνικού σταθμού, αίθουσα επανασύστασης και επαναλειτουργίας της βιβλιοθηκης του Δήμου, πρέπει λοιπόν πάση θυσία να λειτουργήσει, είναι μια από τις κύριες προτεραιότητες για μένα”. Στις 31 Ιουλίου 2009, πριν από οκτώ χρόνια, ο τότε Δήμαρχος Καρπάθου κ. Μιχάλης Γ. Ιωαννίδης υπέγραφε για το κτίριο στο Κονάκι τη «Μελέτη- Κατασκευή Διαμόρφωση Δημοτικού Καταστήματος Καρπάθου σε χώρο δραστηριοτήτων ευπαθών κοινωνικών ομάδων» στο κείμενο που δημοσιεύτηκε γράφεται: “Το ανακατασκευασμένο κτίριο θα χρησιμοποιηθεί ως αίθουσα πολλαπλών χρήσεων δραστηριοτήτων ευπαθών ομάδων. Στο ισόγειο του θα δημιουργηθεί Κινηματογραφική Αίθουσα με πλήρες οπτικοαουστικό σύστημα. Στο υπόγειο δημιουργείται σύγχρονο Γυμναστήριο ενώ στον πάνω όροφο του κτιρίου θα εγκατασταθεί το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Καρπάθου, το Δημοτικό Ραδιόφωνο και τα Γραφείο του Δημοτικού Οργανισμού Νεολαίας και Άθλησης. Ετσι με την ολοκλήρωση των εργασιών ο Δήμος Καρπάθου δεν θα επιβαρύνεται με την καταβολή ενοικίων για τις προαναφερόμενες υπηρεσίες του (Πνευματικό Κέντρο και Γυμναστήριο)”. Η τοποθεσία κονάκι είναι ταυτισμένη με την σύγχρονη ιστορία των Πηγαδίων Καρπάθου! Κονάκι, (το) ουσ. σημαίνει κατοικία, κατάλυμα και μας έρχεται από την τούρκικη λέξη konak = αρχοντικό, μέγαρο. Κατάλυμα. (Από το λεξικό Τουρκικών Δανείων της Ελληνικής γλώσσας, μια συλλογή ελληνικών λέξεων που προέρχονται από την τουρκική γλώσσα ή έχουν υποστεί την επίδρασή της της Λιάνας Κουτρολίκου). Στο τέλος του 19ου αιώνα ο εργολάβος Μακρής επέστρεψε στο νησί από την Αθήνα, πρόσφατα έχει χάσει τη γυναίκα του, είχε μείνει με τα δύο μικρά παιδιά τους, τότε αποφάσισε να κάνει μια νέα αρχή και τη μόνιμη εγκατάσταση του στη Κάρπαθο. Ο Μακρής αγόρασε ένα μεγάλο τμήμα στο σημερινό Κονάκι, εκεί έχτισε τα κτίρια που έγιναν στην ουσία η αφορμή για την μετεγκατάσταση της Διοίκησης του νησιού από το Απέρι στο λιμανάκι των Πηγαδίων. Πρέπει να καταγράψουμε τον σπουδαίο ρόλο και την επιρροή του Μενετιάτη και μέλος του τουρκικού δικαστηρίου της εποχής, του Γιάννη Μελασσιανού. Ο υποδιοικητής, ο «Καϊμακάμης» του νησιού, Αρμένιος Οχανές Φερίτ εφέντης, συμφώνησε, έδωσε την άδεια του και το 1892 εγκαταστάθηκαν επίσημα οι αρχές του νησιού στα Πηγάδια. Το κτίριο του Μακρή νοικιάστηκαν από τους Τούρκους, εκεί στεγάστηκαν η Διοίκηση, η Αστυνομία, τα δικαστήρια, οι φυλακές και το ταχυδρομείο. Σύμφωνα με πληροφορίες ήταν δυόροφο, αλλά ο σεισμός του 1926, κατέστρεψε το δεύτερο όροφο. Οι Ιταλοί, από το 1912 χρησιμοποίησαν αυτό το χώρο ως στρατώνα και φυλακές και στη συνέχεια οι Άγγλοι το μετέτρεψαν σε αποθήκες τροφίμων. Το 1946, το παρέδωσαν στο Δήμο Πηγαδίων, με ρητή εντολή να το χρησιμοποιήσουν για εκπαιδευτικές ανάγκες. Άξια αναφοράς είναι η σχολική εφορία της εποχής, αποτελούμενη από τους Ιωάννη Φωκά Οικονομίδη, Ιορδάνη Καραξή και τον Λάζαρο Κοσμά. Είναι οι άνθρωποι που έπεισαν τον Άγγλο διοικητή Μπόνιγκτον και παραχώρησε το κτίριο στον Δήμο Καρπάθου. Η Επιτροπή Ανέγερσης Διδακτηρίου, έκανε πολλές δαπάνες και μεταρρυθμίσεις, αλλά ο χώρος δεν κάλυπτε και πάλι τις ανάγκες και η ανέγερση νέου σχολείου ήταν επιτακτική. Ενδιαφέρουσα είναι η έρευνα που πραγματοποίησε η δασκάλα Λέλα Λάμπρου- Αντωνίου, πρώτη γυναίκα διευθύντρια του Δημοτικού σχολείου Πηγαδίων: “Από τα αρχεία του Δήμου Πηγαδίων, φαίνεται ότι το 1944-1945, το σχολείο λειτουργούσε ως τριτάξιο με δασκάλους, το Βασίλειο Οικονομίδη, Μαρία Παραγιού - Μακρή και Φωτεινή Πιτά και 144 μαθητές. Το έτος αυτό, ο Μιχαήλ Μοσχονάς, το ονομάζει έτος διαβαθμίσεων, κατατάξεων και προετοιμασίας μαθητών, που είχαν διδαχτεί κατ' οίκον κι έπρεπε να συστηματοποιήσουν τις γνώσεις τους και ανάλογα να καταταχτούν κι έτσι να έχει το σχολείο όλες τις τάξεις. Από το 1944-1945 λειτούργησε ως τριτάξιο, και μετά παρέλευση 20 χρόνων, το σχολείο προάγεται σε 6/θέσιο, λόγω του μεγάλου αριθμού μαθητών, 226. Τη σχολική χρονιά 1956-66, το σύνολο των μαθητών ήταν 248! Οι αίθουσες του σχολείου στο «Κονάκι» ήταν λίγες και μικρές. Η ενοικίαση αιθουσών στη γειτονιά του σχολείου, ικανοποίησε προσωρινά το μεγάλο πρόβλημα. Μέχρι το σχολικό έτος 1967-68, τότε έγινε η μεταφοράς του σχολείου από το «Κονάκι», στο καινούριο διδακτήριο που οικοδομήθηκε στη θέση «Φωκά Σπήλαιο», σημερινό Νεοχώρι, με κρατική επιχορήγηση και βοήθεια του συλλόγου Ποσειδών Αμερικής και ιδιωτών Καρπαθίων”. Το παλιό ιστορικό κτίριο γκρεμίστηκε την περίοδο της χούντας, στο τέλος της δεκαετίας του 1970, με Δήμαρχο τον Ηλία Μανωλάκη, κατασκευάστηκε στην ίδια θέση το σημερινό κτήριο, όπου χρησιμοποιήθηκε ως Δημαρχιακό μέγαρο. Με την μεταφορά των υπηρεσιών του Δήμου στον ανακατασκευασμένο “ξενώνα” το κτίριο στο “κονάκι” ελευθερώθηκε και σήμερα, αν και φρεσκοβαμμένο, παραμένει κλειστό. Πρόκειται για ένα δημόσιο έργο που θα μπορούσε να ικανοποιήσει αληθινές ανάγκες της Καρπάθου, να γίνει στολίδι στην ταλαιπωρημένη πρωτεύουσα του νησιού και να δώσει ζωή σε θέματα πολιτισμού και να τονώσει τη διάθεση των μόνιμων κατοίκων ιδιαίτερα τους σκληρούς χειμωνιάτικους μήνες. dimellasm@hotmail.com