Η πόλη της αισθητικής και της αποσύνθεσης… του τόπου και της ατοπίας - Γράφει ο Αγαπητός Ξάνθης, αρχιτέκτονας

Αγαπητός Ξάνθης, αρχιτέκτονας

Η πόλη της αισθητικής και της αποσύνθεσης… του τόπου και της ατοπίας.

Όταν ένας φίλος μου χάρισε ένα βιβλίο με τίτλο «επι-πολεως», παραξενεύτηκα με την επικεφαλίδα. Ξεφυλλίζοντας το, κατάλαβα την αξία του περιεχόμενου με τις αρχιτεκτονικές εκπλήξεις που επιφύλαται. Το βιβλίο εκδόθηκε το 1986! από την έκδοση υπηρεσίας δημοσιευμάτων του Α.Π.Θ. Επισημαίνω μερικές φράσεις-νοήματα εκπεφρασμένα από τους αρθογράφους-αρχιτέκτονες που με άφησαν να προβληματιστώ: • Ο σχεδιασμός χώρου κρατά μια θέση ιδιαίτερη και «γλώσσα» του είναι η πολεοαρχιτεκτονική . Σήμερα η πολεοαρχιτεκτονική σβήνει κάτω από την πίεση της καπιταλιστικής επέκτασης της πόλης. • Η «μεγάλη» πολεοδομία έχει χάσει την πρωταρχική της σημασία και γίνεται παρακολούθημα του ορθολογισμού, της λειτουργικότητας, της μαζικής παραγωγής και της μαζικοποιημένης αισθητικής του. • Η πόλη και η αρχιτεκτονική είναι η μια πλευρά της σύνθετης πραγματικότητας η οποία εξελίσσεται στο χρόνο σαν συνισταμένη της συνδυασμένης δράσης πολλών άλλων παραγόντων, οι οποίοι άλλωστε συν-διαμορφώνουν και τη «συλλογική άποψη», τη συνείδηση του αστικού γεγονότος • Η αρχιτεκτονική θεωρείται μέσα από την ιστορία, το πρωταρχικό στοιχείο κατασκευής της πόλης, με μια αίσθηση μονιμότητας, τόπου, στιγμής και μνήμης. • Η πόλη είναι σαν δένδρο, όπου τα στοιχεία της λειτουργούν ως σύνολο με χαρακτηριστικά συστήματος με υποστηρικτικές δομές σαν την πόλη-δένδρο, όπου επικαλύπτονται τα σύνολα στο εσωτερικό τους συλλαμβάνοντας τα εντούτοις ως μορφή δένδρων. • Η αρχιτεκτονική της Πόλης κυριεύεται από μορφές και τυπολογία και αντιμετωπίζεται ως όλον αποτελούμενο από πολλά ολοκληρωμένα τμήματα που καθορίζουν την αναλογική πόλη-«analogus city», η οποία σημαίνει ένα σύστημα συσχέτισης στο σχέδιο ιστού με πολλές διαφανείς κλωστές. • Ο ιστορικός ιστός των ιστορικών κέντρων των ελληνικών πόλεων παραμορφώνεται βαθμιαία με την ανοικοδόμηση νέων κατασκευών πάνω στις παλιές χαράξεις που εκλογικεύονται με τις ρυμοτομικές διανοίξεις και τις πράξεις τακτοποίησης των οικοπέδων. Εισπράττοντας όλα τα παραπάνω έχω να κάνω κάποιες σκέψεις: Το βιβλίο εκδόθηκε το 1986 και παραμένει επίκαιρο, 29 χρόνια μετά! Η πόλη εξελίσσεται ραγδαία αποτυπώνοντας τις στρεβλώσεις του παραγωγικού μοντέλου μέσα από την πολιτική οικονομία. Η αστυφιλία και η μείωση των ροών μέσα από το κυνήγι της ανταγωνιστικότητας, η αστική ζωνοποίηση του κέντρου και των περιχώρων, ο μαρασμός της υπαίθρου καταλήγουν σε μια πόλη-παροχής υπηρεσιών. Η πόλη πλέον δεν αναπνέει, αλλά μπουκωμένη από τον ατομικισμό δεν δείχνει στοιχεία δημόσιου συμφέροντος. Οι ελεύθερο δημόσιοι χώροι υποχωρούν μεταβαλλόμενοι σε πιόνια των αναγκών (χώροι στάθμευσης), το νόημα της πλατείας με την συναγωγή και της συνάθροισης του κοινού μεταφέρεται σε υπερ-καταστήματα, όπου δηλώνεται πλέον ο μη τόπος. Ο τόπος με τα χαρακτηριστικά των κοινών εθίμων και ηθών, τις κοινωνικές σχέσεις, της επαφής, της ζεστής γειτονίας τροποποιείται σε άψυχη χωρική ενότητα σε ένα σύνολο της ΟΧΙ αναλογικής πόλης-«analogus city». Σήμερα παρά πότε απαιτείται η Στροφή προς την αισθητική, την αυθεντική συμπεριφορά, στο νέο τρόπο σκέψης που όλα επικοινωνούν, τοποθετούνται αλληλούχια στο πνεύμα της θεώρησης του «Glocal», όπου το τοπικό είναι συμπληρωματικό του παγκόσμιου και το παγκόσμιο διαχέεται στο τοπικό σε μηδενικό χρόνο. Το νησί μας επικίνδυνα εξαντλημένο από το τουριστικό άναρχο επεκτατισμό δόμησης αγκομαχά εξαντλώντας τη φέρουσα ικανότητα του. Η λεγόμενη Στροφή αισθητικής οφείλει να αγγίξει και τη Ρόδο με τα χαρακτηριστικά που της ταιριάζουν. Ήπια ανάπτυξη, έργα υποδομών, εναλλακτικός τουρισμός, ενέργεια, διαχείριση λυμάτων – απορριμμάτων, το παραλιακό μέτωπο της πόλης με τη θάλασσα σε πρωτεύουσα θέση και βιώσιμη κυκλοφορία είναι τα θέματα που ζητάει η πόλη να επιλυθούν. Παρ΄ όλα αυτά η Ρόδος αντέχει στους κραδασμούς της οικονομίας, στις απειλές του περιβάλλοντος, στη κοινωνική συνοχή και βέβαια στην ανθρώπινη συμπεριφορά με τη φροντίδα που παρέχει στους πρόσφυγες. Το νησί είναι ο Τόπος που μας έφτιαξε, και δεν Τον φτιάξαμε. Ας μένει ως ένα δένδρο με τους κλώνους του, με τις αγάπες του, με τον τουρισμό του. Η βελτίωση επιτρέπεται, η κατεδάφιση απαγορεύεται. Υ.Γ. Το άρθρο είναι αφιερωμένο στο μήνα αρχιτεκτονικής-πολιτιστικής κληρονομίας που ανέδειξε ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων τ.νομού Δωδ/σου στα πλαίσια της προσπάθειας του Δήμου Ρόδου για τη διεκδίκηση της Π.Π.Ε για το 2021.

Φωτογραφικό υλικό

Προτάσεις Verena

Αγαπητοί φίλοι, Ο κ. Χατζημάρκος με την παρακάτω επονομασθείσα «διακήρυξη» του μας προκαλεί...
Μπορεί να κάνει σήμερα τον ανήξερο ο δήμαρχος Ρόδου Αλέξης Κολιάδης όμως στην συνεδρίαση του...
Χθες ομόφωνα το περιφερειακό συμβούλιο Νοτίου Αιγαίου αποφάσισε και ζητά την μείωση των ελαφιών στη...
Αρχισαν τα...γαλλικά στο νέο δημοτικό συμβούλιο Ρόδου πολύ νωρίτερα απ ότι αναμενόταν!....Σε μια...