Ελευθερία του Λόγου – Tου Βαγγέλη Παυλίδη

Ο φανατισμός, ο θρησκευτικός φανατισμός πού’ναι το χειρότερο είδος, έδειξε και πάλι το άσχημο πρόσωπό του. Στόχος και την φορά αυτή η ελευθερία του λόγου και της διακίνησης των ιδεών, μετά το Παρίσι στην Κοπεγχάγη τώρα, με αφορμή συζήτηση για την βλασφημία και τα σκίτσα του Μωάμεθ, με την συμμετοχή του Σουηδού σκιτσογράφου Lars Vilks. Θήματα, αθώοι άθρωποι κι έτσι, έρχεται και πάλι στο προσκήνιο το ερώτημα αν υπάρχουν, αν πρέπει να υπάρχουν όρια στην ελευθερία του λόγου και της έκφρασης.
Μεγάλο και σύνθετο το ερώτημα μια και αφορά την έννοια της ελευθερίας γενικότερα, η απάντηση στο οποίο έχει απασχολήσει τον άνθρωπο χιλιάδες χρόνια. Θα το αφήσω έτσι στους φιλοσόφους και θα μιλήσω μόνο για τον εαυτό μου, για τα δικά μου πιστεύω και τις εμπειρίες.
Μοιραία, έχω μια ιδιαίτερη ευαισθησία στο θέμα. Έχω ζήσει και έχω εργαστεί κάτω απο ένα απολυταρχικό καθεστώς -την δικιά μας την δικτατορία- και έχω βρεθεί αντιμέτωπος και με την άμεση και με την έμμεση λογοκρισία. Είναι φυσικό, το άκουσμα και μόνο της λέξης “λογοκρισία” μα και κάθε άλλη ιδέα περιορισμού της ελευθερίας του λόγου και της έκφρασης να κάνει τις λιγοστές τρίχες στην κορφή της κεφαλής μου να σηκώνονται όρθιες.
Τί κάνουμε όμως τότε; Λέει ο καθένας ό,τι θέλει κι ό,τι του κατέβει; Όπως είπα θα μιλήσω μόνο για μένα. Εργάστηκα πάντα -κάνοντας πολιτικά σκίτσα- με γνώμονα την αγωγή και τα προσωπικά μου πιστεύω κι έχοντας υπ’ όψη τους στίχους του ποιητή: “Θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία”. Αν και ο όρος “γελοιογράφος” προδιαθέτει ίσως για το αντίθετο, σ’ αυτήν την “αρετή” περιλαμβάνονται και ο σεβασμός στην προσωπικότητα και τα δικαιώματα των άλλων. Κι ύστερα, γνωρίζοντας πως ένα σκίτσο μου μπορεί στο ελάχιστο έστω επιρρεάσει την γνώμη κάποιου άλλου έλαβα πάντα υπ’ όψη τις συνέπειες που μπορεί να υπάρξουν, αναλαμβάνοντας ταυτόχρονα και τις τυχόν ευθύνες μου. Κι εδώ θέλω να παραθέσω το άρθρο 7 του Κώδικα Δεοντολογίας της ΕΣΗΕΑ. Στην παράγραφο γ’ αναφέρει πως ο δημοσιογράφος οφείλει: «Να αποφεύγει τη χυδαιογραφία, την χυδαιολογία και την γλωσσική βαρβαρότητα, τηρώντας, ακόμη και στην σάτιρα και την γελοιογραφία, τους κανόνες της επαγγελματικής ηθικής και της κοινωνικής ευθύνης».
Τονίζω αυτό το “κοινωνική ευθύνη”. Πολύ θα ήθελα η κοινωνία μας να λειτουργούσε μ΄αυτόν τον τρόπο, χωρίς την ανάγκη του χωροφύλακα και του αστυνόμου να επιβλέπουν την κάθε κίνηση και συμπεριφορά μας, πράγμα αδύνατο βέβαια, μεχρις ότου να κατακτήσουμε την “αρετή” που λέγαμε παραπάνω. Ουτοπικό; Ναί… και μέχρι τότε θα χρειαζόμαστε δυστυχώς και ολίγον χωροφύλαξ.
 pavlidiscartoons.com/blog