Το σπουδαιότερο χαρακτηριστικό της πιο γεμάτης ημέρας τους καλοκαιριού είναι πίστη, η ελπίδα στον άνθρωπο και στο Θεό. Έτσι κι εδώ κάτω, στο Νότιο Αιγαίο, ο Δεκαπενταύγουστος έχει παρελθόν κι είναι ταυτόσημος με τη λαμπρότητα του ήλιου.
Κέντρο του νησιού οι Μενετές Καρπάθου, στο πέργυρο της θαυματουργής εκκλησίας κι από το πρωί υπήρχε κίνηση και αναστάτωση.
Οι εθελοντές συνέχιζαν με ζήλο την υπερπροσπάθεια. Πάλευαν να τακτοποιήσουν τη μεγάλη γιορτή, να ετοιμάσουν το μεσημεριανό γεύμα, μα δεν είναι λίγο να στρώνεις τραπέζι σε 2.500 προσκυνητές. Με τόλμη έδιναν αγώνα στη Χάρη της κι είχαν έναν τουλάχιστον λόγο για να Την υπηρετήσουν!
Τα λόγια του πρώτου μάγειρα, του Μανώλη Σεβδαλή, δε χωρούν αμφιβολίες:
«Εκείνη με κρατά ζωντανό, για να έρχομαι στη γιορτή της και να μαγειρεύω!»
Ο ναός της Παναγίας των Μενετών Καρπάθου είναι χτισμένος στα 1865, στο ίδιο σημείο ήταν μαζί οι ναοί του Αγίου Γεωργίου και του Αγίου Δημητρίου και είχε πρωτομάστορα τον Εμμ. Χατζημανώλη.
Οι μεγάλες μαρμάρινες κολώνες (4,45μ ύψους και σε 0,40μ διάμετρο) στο εσωτερικό του, έχουν μεταφερθεί από την ερειπωμένη εκκλησία της Αγίας Αναστασίας της Αρκάσας.
Η παράδοση θέλει αυτή η μεταφορά να ήταν ακόμη μια αφορμή για να στηθεί ένα γερό γλέντι.
Όπως αναφέρει στο βιβλίο του «Καρπαθιακά», ο γιατρός-συγγραφέας Γ.Μ. Γεωργίου, είχαν τοποθετήσει τις μαρμάρινες κολώνες, πάνω σε κορμούς δέντρων, και τις Κυριακές όλο το χωριό έπαιρνε θέση στο τράβηγμα, συμμετείχε στη μετακίνηση τους από την Αρκάσα για τις Μενετές.
Η καμπάνα από το παλιό κωδωνοστάσιο, ( μαζί με το σχολείο και την κεντρική πύλη, χτίστηκαν μεταξύ 1865-1869), έλεγαν πως ακουγόταν μέχρι κάτω, τα Πηγάδια. Όμως έπειτα από χτυπήματα κεραυνών, θεωρήθηκε ετοιμόρροπο και κατεδαφίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1950. Στη συνέχεια, με τον αγώνα και τη συμβολή των απόδημων Μενετιατών, κατασκευάστηκε το σημερινό. (το σχολείο ήταν δωρεά του Μάκη Ρήγα, Η παροικία και ο σύλλογος Μενετιατών Αμερικής).
Μια από τις πιο δυνατές σύγχρονες ιστορικές μνήμες του νησιού γράφεται στην αυλή ετούτης της εκκλησίας. Ήταν το πρωινό της 5η του Οκτώβρη 1944, εδώ υψώθηκε η Ελληνική σημαία, από εδώ θα ξεκινήσει ο Ξεσηκωμός και η Απελευθέρωση της Καρπάθου.
Σήμερα τα σοκάκια ζωντάνεψαν, στα καφενεία ούτε σκαμνί δεν έμεινε λεύτερο, ενώ τα μενετιάτικα σπίτια, έτσι καθαρά και στολισμένα, μοιάζουν με ολόδροσες νύφες φορτωμένες με χρυσά φλουριά.
Έπειτα ήρθε η ώρα για τα όργανα. Οι λύρες και τα λαούτα, ζεστάθηκαν και πήραν φωτιά! Σε ολάκερο το χωριό ηχούσαν μαντινάδες και κείνο, σα τη μάνα που ζει όλο το χειμώνα ολομόναχη, ήταν η στιγμή που χαιρόταν, αγκάλιαζε και δε χόρταινε να δίνει φιλιά κι αγάπη στα παιδιά του.
Σε αυτό, το αιώνιο συναπάντημα, τα λόγια περισσεύουν.Η μέρα σίγουρα δεν είναι αρκετή κι νύχτα θα κάνει τα δικά της, ακόμη μια φορά η μουσική θα ξεσηκώσει τα πόδια για χορό! Είναι οι ώρες για γλέντι στις Μενετές Καρπάθου.
Απομένουν πίσω οι κρυφοί καημοί, βλέπεις οι ανθρώπινες ελπίδες δεν έχουν τελειωμό.
Έτσι, κάπως μοιραία, έρχονται εκείνες οι προσωπικές κρυφές εξομολογήσεις, τα τάματα που έχουν Εκείνη προορισμό. Μα φτάνει μόνο ένα φιλί, μια γνήσια προσευχή, για να ειπωθούν όλα τα μυστικά στην πιο ανοιχτή αγκαλιά του κόσμου, την Παναγία που σήμερα γιορτάζει.
